Perfect imperfect: 8 x tips om jezelf niet langer met anderen te vergelijken
Eén van de gevaarlijkste dingen die je kan doen om je eigen geluk in het gedrang te brengen, is jezelf gaan vergelijken met anderen. Bij wie niet oplet mondt al die prestatie- en vergelijkingsdrang immers uit in een onvermurwbare ratrace zonder einde: eentje waarin je voortdurend sterker, fitter en beter wil doen dan de mensen rondom jou.
Omdat bovendien ook die ‘anderen rond jou’ zich waarschijnlijk schuldig maken aan eenzelfde vergelijkingsdrang, kom je met z’n allen al snel terecht in ‘maatschappelijke wedstrijd’ waarin iedereen elkaar de loef probeert af te steken op weg naar al te perfecte ideaalbeelden die al lang niet meer haalbaar zijn.
Een vermoeiende en uitputtende manier van leven die ons als mensen niet alleen wegvoert van alles wat ons effectief gelukkig maakt – verbinding met anderen, liefde en authentiek kunnen ‘zijn wie we zijn’ – maar die ook effectief onhoudbaar blijkt. Dixit: de hoge cijfers in burn-out, depressie en andere uitwassen van ‘mental breakdown‘ waar onze samenleving vandaag mee kampt.
8 x tips om jezelf niet langer met anderen te vergelijken
Hoe we ons precies losmaken uit die algemene ratrace naar perfectie? Hoe je er wat minder om gaat geven wat de omgeving van jou denkt en over je ‘plaats op de maatschappelijke ladder’? Makkelijk is het niet, maar hieronder toch alvast een paar tips om jezelf niet langer nodeloos met anderen te vergelijken.
1. Aanvaard dat ‘perfectie’ niet goed voor je is
De allereerste stap om die diep in onszelf ingesleten vergelijkingsdrang effectief achter ons te laten, is om te beseffen dat de ‘perfectie’ waar we met z’n allen zo naar streven niet alleen niet bestaat, maar ook absoluut niet wenselijk is. Daarmee is de eerste stap, meteen ook de moeilijkste, want hoewel we ergens allemaal wel weten dat de idealen die onze westerse samenleving nastreeft – zo slank mogelijk, zo knap mogelijk, zo succesvol mogelijk, etc. – absoluut té idealistisch en niet haalbaar zijn, toch blijft het als individu moeilijk om er ons compleet van los te maken.
Weerstand bieden tegen de neiging om te conformeren, en blijven luisteren naar wat jij wil in het leven – ook al is dat misschien iets anders dan wat de norm je voorlegt – is dan ook absoluut de boodschap! Blijf bij elke terugval onthouden dat de weg naar ‘perfectie’ niet alleen oneindig, maar ook absoluut uitputtend is én zelfs de mogelijke uitkomst je in essentie niet gelukkig zal maken.
2. Wees mild voor jezelf
Om weerstand te kunnen blijven bieden aan ‘roep naar perfectie’, is het erg belangrijk om mild te zijn voor jezelf. Jezelf losmaken uit de race naar perfectie, zal immers alleen lukken als je jezelf ervan kan overtuigen dat je – ondanks een paar ‘afwijkingen van de norm’ – ook gewoon goed genoeg bent zoals je bent. Wat je daarvoor vooral moet doen? Je innerlijke kritische stem wat meer het zwijgen opleggen.
Uit angst om niet te voldoen aan wat de maatschappij van ons verlangt, hebben we in ons eigen hoofd immers allemaal een ‘kritische stem’ ontwikkeld die de ideeën of oordelen die anderen over ons zouden kunnen vellen als we niet in het gareel lopen – meestal die ideeën waar we zelf het meest bang voor zijn – heeft overgenomen. Deze kritische stem aan kracht doen afnemen, door lief en mild te zijn voor onszelf en onszelf ervan te overtuigen dat anderen dat oordeel heus niet per se over ons vellen, maar dat we dat vooral zelf aan het doen zijn, helpt ons enorm om ons eigen ‘imperfecte zelf’ wat losser te laten en onszelf uiteindelijk te aanvaarden, gewoon: zoals we zijn.
3. Leer je eigen persoonlijkheid kennen
Mild zijn voor jezelf, lukt het best als je jezelf ook goed kent. Ga op zoek naar wat je graag doet, wat voor jou belangrijke waarden zijn in het leven en naar wat jou als individu uniek maakt. Weten wie je ben en die kwaliteiten ook verder kunnen ontwikkelen, zal je helpen om het ‘pad van perfectie’ los te laten.
Wie z’n eigen talenten verder kan verdiepen en vol in z’n kracht kan gaan staan, zal immers al snel de waarde van die authenticiteit voelen, waardoor de aantrekkingskracht van perfectie ontmaskerd wordt als een ‘leeg’ doel en je positie om er weerstand aan te bieden, steeds sterker zal worden.
4. Omarm je eigen imperfecties
Een gedachte die daar sterk mee samenhangt is leren om je eigen imperfecties niet als zwakte te zien, maar net als sterkte. “Bekijk datgene dat jou doet afwijken niet als iets waarvoor je je zou moeten schamen, maar wel als iets waar je trots op mag zijn, want het zijn je imperfecties die je maken tot de unieke persoon die je bent”, zo klinkt de boodschap van Brené Brown, auteur van ‘De kracht van kwetsbaarheid‘.
Het is ook precies op dat vlak dat de sleutel tot ons geluk ligt, zo klinkt het bij de sociologe. “Veel mensen zitten boordevol schaamte: doordat ze niet voldoen aan het ideaalbeeld dat de maatschappij hen oplegt – and let’s face it: wie doet dat wel? – zijn ze gaan vrezen dat wanneer ze die imperfecties tonen of blootleggen, de mensen in hun naaste omgeving hen niet meer ‘waardig’ genoeg zal vinden om verbinding mee te maken of om liefde aan te schenken. En laat dat nu net onze grootste angst zijn. Paradoxaal genoeg, moeten we om die verbinding te kunnen maken net wél ons hele ‘ik’ laten zien“, zo klinkt het in de inmiddels befaamde TED-talk van Brown.
Je kan jouw keuzes op elk moment wijzigen door onderaan de site op "Cookie-instellingen" te klikken."
“Alleen mensen die hun angst en schaamte rond het ‘niet perfect zijn’ aan de kant kunnen schuiven, en zichzelf ondanks die onvolmaaktheden graag kunnen zien en zich vanuit die liefde voor zichzelf ook kwetsbaar en open kunnen opstellen naar anderen toe, zullen écht contact kunnen maken, en zich daardoor ook effectief gelukkig en vervuld kunnen voelen.”
5. Nobody’s perfect: deel je ‘mislukkingen’
Ook een goed idee om je innerlijke prestatiedrang en de onderlinge concurrentiestrijd het zwijgen op te leggen: besef dat iedereen een beetje in hetzelfde schuitje zit. Hoe perfect iemands leven op Instagram of Facebook ook mag lijken, achter elke façade schuilt een ander en minder perfect verhaal. Vaak loont het om in de ‘onderkenning van imperfectie’ eerste stap te zetten: voel je je slecht over een bepaald aspect van je leven, deel dan bijvoorbeeld eens met een goede vriend of vriendin hoe ‘imperfect’ het er in jouw relatie, in jouw huishouden of op jouw job al eens aan toegaat. Vaak zal die vriendin je verhaal niet alleen met compassie en mededogen aanhoren, maar er ook een eigen gelijkaardige ervaring voor in de plaats geven.
Ook deze bijval in ‘imperfectie’ en ‘mislukking’ zal een enorm krachtige motor zijn om steeds meer los te laten van ‘het perfecte pad’. Niets is immers zo krachtig dan het vinden van begrip voor wat je denkt dat niet aanvaard zal worden en het delen van verdriet en tegenspoed.
6. Oefen in dankbaarheid
Nog belangrijk om steeds meer afstand te nemen van het perfecte plaatje: richt je blik eens niet op wat je nog niet bereikt hebt of op wat je niet goed genoeg vindt aan jezelf, maar integendeel op dat wat je wel al hebt. Mensen die het leven op die manier kunnen bekijken en die dankbaar in het leven staan, scoren veel hoger op geluk en tevredenheid dan mensen met een meer pessimistische visie.
Oefen jezelf in dankbaarheid door bijvoorbeeld elke avond een momentje uit te trekken om je dag te overlopen en drie dingen op te sommen waar je die dag dankbaar voor kan zijn: dat kunnen kleine, fijne momentjes zijn, maar ook dingen waarvan je van jezelf vindt dat je ze goed hebt aangepakt, of een fijne ontmoeting met iemand nieuw.
7. Zorg voor jezelf (en voor je lichaam)
Tot slot, ook erg belangrijk om je brein en lichaam toe te laten om zich op tijd en stond – bijna letterlijk – uit die prestatie-modus los te wrikken, is om af en toe een momentje voor jezelf te nemen. Voel je dat je weer in het patroon van presteren en het ‘goed moeten doen’ terecht aan het komen bent, neem dan een kleine adempauze. Probeer een paar stappen terug te zetten, de wereld rondom je los te laten en jezelf er weer van te overtuigen dat jij goed bent zoals je bent.
Is het moeilijk om je hoofd van deze overtuiging te laten uitgaan, probeer dan eerst je lichaam te overhalen. Ook door lief te zijn voor je lichaam en jezelf bijvoorbeeld te verwennen met een heerlijke massage, een gezonde maaltijd of een deugddoende yoga-sessie, maak je binnen je eigen systeem opnieuw wat meer ruimte vrij voor een liefdevolle en open houding naar jezelf toe.
8. ‘Soothe yourself’
De Amerikaanse zelf-compassie-goeroe Paul Gilbert hangt aan die theorie zelfs een wetenschappelijke verklaring vast: onze hersenen beschikken over drie systemen waarmee we onze emoties kunnen regelen. Een eerste systeem is het ‘fight-and-flight’-systeem: een systeem dat in werking treedt wanneer we ons angstig of bedreigd voelen, en dat ervoor zorgt dat we snel en efficiënt kunnen handelen wanneer nodig.
Een tweede systeem is het motivatie-systeem dat ons ertoe aanzet doelen te stellen en te streven naar dingen. Wie te lang in dit systeem blijft hangen, raakt vast in perfectionisme. Beide systemen zijn nodig om ons dingen te laten ondernemen in het leven, maar wie te lang in blijft steken in één van beide of bij wie de balans tussen beide zoek raakt, zal in overdrive raken en afstevenen op dingen burn-out, depressie of op verdovende mechanismen als verslaving.
Om de balans tussen beide op orde te houden, beschikken we echter ook nog over een derde systeem: ’the soothing system’. Dit systeem is er volledig op gericht gewoon tevreden te zijn, te genieten van wat er ‘hier én nu’ is, zonder vooropgestelde doelen of eisen te moeten nastreven. Door dit systeem aan te spreken wanneer je de pedalen dreigt te verliezen – en jezelf dus letterlijk te verzorgen en je lichaam met liefde te behandelen, geef je jezelf de kans om wél weer vaste voet aan de grond te vinden.
Meer lezen over mentale gezondheid en relaties:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier