Van ‘flopcadeau’ tot geld geven: 12 cadeauregels voor een kerstfeest zonder kleerscheuren

Met alle ogen op jou gericht een jammerlijk paar sokken vanonder het papier halen of de Sectret Santa zijn van een tiener die eigenlijk liever gewoon geld casht: de kunst van het cadeau-geven (én -krijgen) is niet altijd even eenvoudig. Met deze gouden etiquetteregels wordt de pakjesronde op het kerstfeest dit jaar toch geheid een succes.

Van een bedenkelijk paar handschoenen cadeau krijgen tot een boek dat je – jammer, maar helaas – thuis al in de kast hebt staan: het overkwam ons vermoedelijk allemaal weleens. Hoe je best reageert als je zo’n cadeaumisser vanonder het papier tovert? Met warmte en zonder teleurstelling, zo klinkt het bij etiquette-specialist Kevin Strubbe en auteur van Wat zegt de etiquette, want de persoon die het cadeau voor jou heeft uitgekozen, heeft dat natuurlijk wel met zorg gedaan. “Het moment van geven is heilig: niet enkel de krijger, maar ook de gever is bij het uitpakken van de kerstcadeaus even de ster. Dat mooie moment niet doorbreken, is het allerbelangrijkste. Ook niet met te veel eerlijkheid”, zo klinkt het.

“Glimlach en bedank dus warm. Jezelf hierbij verloochenen hoeft niet: want zelfs al vind je het gekregen paar sokken of horloge maar niks, je kunt wel altijd een andere reden vinden om dankbaar te zijn; om de gedane moeite, bijvoorbeeld, of om het feit dat de gever er speciaal voor naar die ene winkel in de stad getrokken is.” Merk je als gever toch dat je cadeau niet helemaal in de smaak valt, dan geldt hetzelfde: hou het discreet. “Toon begrip als dat nodig is, maar liever niet in het bijzijn van anderen. En biedt een zachte ‘exit’: zeg iets in de trant van ‘Als de kleur of maat niet perfect is: ik heb het bonnetje’ of ‘Mocht het niet helemaal je ding zijn, voel je gerust vrij om te ruilen’.”

Herschenken is geen schande

Dat laatste mag dan misschien een beetje bijzonder klinken, ruilen is wel degelijk een valabele optie. Tenminste: als je het beleefd aanpakt. “Vraag als ‘gedupeerde’ discreet naar het bonnetje of naar de mogelijkheid om te ruilen, bijvoorbeeld door aan te geven dat je twijfelt over de maat of de kleur en dat je eventueel zou willen omwisselen als dat nodig blijkt. Zo normaliseer je zonder dat je iemand gezichtsverlies bezorgt.”

Een tweede optie is herschenken: je cadeau op een ander moment weer weggeven aan iemand die daar vermoedelijk wel blij mee is. “Dat klinkt in eerste instantie misschien vreemd, maar het is echt geen schande: eerder een vorm van sociale recyclage. Een logische tip: geef het natuurlijk wel buiten de vrienden- of familiekring waarin je het zelf ontving en maak het persoonlijk; bijvoorbeeld door er een kaartje of iets kleins extra bij te steken.”

De kunst van het cadeau-geven zit er immers vooral in te laten merken dat je hebt nagedacht over wie de persoon waaraan je geeft is en waar je die blij mee zou maken. “Vertrek bij het kiezen van een fijn kerstcadeau altijd bij de persoon, niet bij de winkel. Vraag je af: waar leeft hij of zij van op? Wat doet hij graag? Is dat lezen: ga dan eens kijken in het aanbod van de dichtstbijzijnde boekenwinkel. Is dat muziek luisteren of concerten doen: snuister eens door het aanbod van aankomende optredens.”

Blijf weg van risicocadeaus

Iets moeilijker is het natuurlijk wanneer je Secret Santa-deelnemer niet zo goed kent; een nieuw aangetrouwd nichtje bijvoorbeeld of een collega uit een team waar je niet zo vaak mee moet samenwerken. “Doe dan je huiswerk: pols eens discreet bij iemand uit diens nabije kring of gluur eens op de socials, want die geven vaak ook al veel prijs.” Is iemands smaak je niet geheel duidelijk, blijf dan vooral weg van risicogebieden als parfum, speciaaldranken of statementdecoratie: “Die zijn zo specifiek dat je de bal makkelijk misslaat. Veiliger zijn geurkaarsen, delicatessen, een mooi stuk zeep, bruisballen, een bijzonder assortiment thee of koffie, een leuke plant.”

Scoren meestal ook goed: belevingscadeaus. Een bon om samen iets te gaan doen, zoals een uitstapje naar jullie favoriete modestad of een workshop pottenbakken. Zijn er lijstjes voorzien, dan vormen die een gouden leidraad. “Veel mensen denken weleens het saai is om je aan die lijst te houden, maar niks is minder waar. Het doel van een cadeau is immers om iemand echt blij te maken en zo’n lijst helpt je gewoon raak schieten. Je eraan houden is dus niet saai of laf, maar wel attent. Zin om te rebelleren en toch iets anders te kopen? Kan, maar weet dat het meer risico is, dan rock-’n-roll. Grappig ‘fout’ kiezen is vaak gênant, niet geestig. Van een goed cadeau worden namelijk altijd twee mensen blij: zowel jij als de ontvanger.”

Geld geven is bon ton

Wat te doen als iemand op dat lijstje aangeeft gewoon geld te willen? Ook dat kan perfect. “Vroeger gaf of vroeg je volgens de klassieke etiquette zeker geen geld. Maar tijden veranderen en etiquetteregels dus ook. Tegenwoordig is het best bon ton om wél geld te vragen, ook met kerst. Maar ook hier gelden wel een paar regels. Als vrager: vermeld erbij waarom je precies geld vraagt: mensen willen niet het gevoel hebben dat ze gewoon je bankrekening aan het spekken zijn of je elektriciteitsrekening betalen, maar leggen liever bij voor iets tastbaar; voor die langverwachte reis naar Mexico bijvoorbeeld of een elektrische fiets. Als gever doe je liefst je best om het toch wat persoonlijker te maken: steek het bedrag tussen een leuk kaartje of doe er een mini-geschenkje bij – zo voelt het toch wat minder klinisch.”

Hoeveel geld je tegenwoordig aan een kerstcadeau besteedt? Dat beslis je uiteraard nog altijd zelf. “Een cadeau is geen verrekening, maar wel een reflectie van de band die je met iemand hebt én van je eigen financiële mogelijkheden. Geef daarom gewoon uit wat jij wíl uitgeven en kijk daarbij naar wat voor jou haalbaar is. Een vast bedrag aangeven is dus moeilijk, maar in de meeste families variëren de sommen voor een kerstcadeau intussen tussen de 40 en 70 euro.

Voor een petekind loopt dat op tot 100 of 125 euro. Al staan die bedragen dus niet in steen gebeiteld: het leven is duur voor iedereen en het kan als grootouder aan het hoofd van een grote familie ook niet de bedoeling zijn dat je een nier moet verkopen om alle enveloppen te vullen. Mocht je op het feest overigens merken dat de kostprijs van het cadeau dat je kreeg en datgene dat je zelf schonk, wel erg ver uit elkaar liggen, voel je ook dan zeker niet gegeneerd. Ieder geeft naar eigen vermogen en naar eigen wens.

Stel je toch jaar na jaar vast dat jij een pak meer uitgeeft dan de rest, dan zou je je kunnen afvragen of jij je niet moet aanpassen. Want, al geef je uiteraard met de beste bedoelingen, je riante giften zouden weleens voor een hoge druk kunnen zorgen bij de personen waar je ieder jaar een stevig cadeau voor voorziet. Voorkom dat die zich elk jaar opnieuw schuldig voelt omdat hij of zij je niet hetzelfde kan geven en haal het bedrag gewoon een beetje naar beneden. Wil je toch echt bij je principe blijven: haal de druk dan van de ketel en laat weten dat je absoluut niks in ruil verwacht.”

Van wintermarkt tot juweel: 12 kerstpop-ups om een origineel cadeau te scoren

Hostess mode on: Eline Kegels’ gids voor een stijlvolle kersttafel

Single Bells: de mooiste cadeaus om zelf te houden

‘