Reisje met het vliegtuig? Niet zonder deze gezondheidsrisico’s
We staan er zelden bij stil, maar ons voortbewegen op grote hoogte, heeft – naast een paar nefaste gevolgen voor onze planeet- ook een paar akelige gevolgen voor onze gezondheid. Althans: dat kán het hebben. Welke risico’s een zomertripje met het vliegtuig je precies opleveren? Lees maar even mee.
1. Zuurstofgebrek en baro-trauma’s
De meeste gezondheidsrisico’s die leven aan boord van een vliegtuig, hebben te maken met het feit dat de luchtdruk in zo’n toestel kunstmatig geregeld moet worden, daar de luchtdruk er anders in een vrij beperkte tijdspanne zou dalen van die op zeeniveau naar een veel lagere variant op een hoogte van om en bij de 10.700 meter.
Ook mét aangepaste regeling blijft de luchtdruk in een vliegtuig trouwens lager dan op de grond en kunnen er tijdens het stijgen en dalen grote verschillen optreden. Voor de meeste mensen vormt dat niet meteen een probleem, maar bij mensen die ook op zeeniveau al eens last kunnen hebben van kortademigheid en hartklachten, kan dit soms aanleiding geven tot een acuut zuurstofgebrek.
Vooral wie verkouden is, past toch maar beter op, want daar zou de onvolledige drukregeling en de drukverschillen bij het opstijgen en landen, wel eens kunnen leiden tot een barotrauma (het trauma dat ook optreedt wanneer er bij diepzeeduiken té snel terug naar boven gezwommen wordt). Een suizend gevoel in de oren, een stekende pijn in de trommelvliezen, in de neus of vlak boven de ogen, kunnen het gevolg zijn.
2. Economy Class Syndrome
Wie al vaker intercontinentaal gevlogen heeft in ‘economy class’, weet het vast wel: erg veel been- en ook andere ruimte is er in de zitjes niet bepaald. Omdat je voor lange tijd – meestal toch ettelijke uren lang – vrijwel onbeweeglijk stil moet zitten, stijgt de kans op een bloedprop of trombose dan ook gestaag. Een bloedprop treedt namelijk meestal op wanneer de bloedstroom vertraagt of gestopt is.
Doordat in een vliegtuig het gemiddelde zuurstofgehalte in de lucht ook een pak lager ligt dan normaal, is er trouwens een extra kans op de ontwikkeling van tromboses. De zuurstofgraad van je bloed, heeft namelijk een aardige impact op de samenstelling ervan: het bloed wordt dikker en zal ook sneller stollen. Deze combinatie aan factoren maakt dat je aan boord van een vliegtuig zo’n drie keer meer kans maakt op een trombose dan op de grond.
De meeste bloedproppen verdwijnen vanzelf weer, maar soms kan het leiden tot pijn, zwelling van het been of tot spierafbraak. Het gevaarlijkst is het wanneer de prop na het landen – en wanneer de passagier dus weer kan bewegen – via het bloed meegevoerd wordt naar longen, waar het een longembolie kan veroorzaken. Vooral zwangere vrouwen of mensen die last hebben van spataders moeten hierop beducht zijn.
Tips om bloedklonters in de lucht te voorkomen: loop af en toe eens rond, draag steunkousen en drink vooral voldoende water!
3. Tweedehands lucht
Dat een raamje openzetten voor wat frisse lucht op 10.000 meter hoogte niet meteen een optie is, hoeven we je niet uit te leggen. Om die reden circuleert de lucht die je inademt in een vliegtuig dan ook meer dan één keer rond. We ademen dus eigenlijk lucht in die iemand anders hoogstwaarschijnlijk ook al eens ingeademd heeft. De kans dat die persoon in kwestie nét te maken heeft met een klein koudje – of wat anders – is op een aantal van om en bij de 200 personen niet ondenkbaar. De kans dat je op een vliegtuig een infectie oploopt is daarom ook veel groter dan op de grond.
Ziektes die tijdens een vlucht vaak worden overgedragen zijn een gewone verkoudheid, een griepje, maar ook een longontsteking of de mazelen zijn een optie. Daarnaast zou een deel van de lucht die via de airco in de passagiersruimte terecht komt, aangezogen worden via de motoren, waardoor een risico op verontreiniging met olie – en de daardoor geproduceerde giftige stoffen – ontstaat. Twee jaar geleden werd dit zogenaamd ‘Aerotoxisch syndroom’ nog eens onder de aandacht gebracht via een door een anonieme getuigenis veroorzaakte media-hetze.
4. Stralingsgevaar?
Een vierde, vrij onverwacht gezondheidsrisico dat je loopt in een vliegtuig, zit ‘m in het feit dat er hoog in de lucht meer radioactieve straling is. Waar die straling dan van komt? Vanuit de ruimte zo blijkt: en daar we op tien kilometer hoogte veel dichter tegen die buitenatmosferische ruimte zitten, dan op de grond, is ook het stralingsniveau er een pak hoger.
Toch lijkt de mate van radioactieve straling ook op die hoogte niet meteen iets om ons echt zorgen over te maken. Wie niet op dagelijkse basis vliegt, zal er geen last van hebben. Vliegtuigmaatschappijen nemen klaarblijkelijk wel hun voorzorgsmaatregelen om hun personeel tegen de straling te beschermen.
5. Giftige stoffen
Tot slot, blijkt een vliegtuig – door het beschermende materaal waaruit het vervaardigd is – een aantal giftige stoffen te bevatten. Neem nu bijvoorbeeld de vliegtuigstoelen: om ervoor te zorgen dat die bij een noodlanding of ‘crash’ niet meteen in brand vliegen, zouden die behandeld zijn met giftige materialen. Hoewel de ‘vlamvertragers’ nodig zijn om op zulke penibele momenten levens te redden, zijn ze niet bepaald goed voor de gezonheid wanneer er verder niets aan de hand is.
Ook over deze hoeveelheid ‘risico-houdende’ stoffen, maken experts zich echter niet te veel zorgen: de aanwezige dosis giftige gassen in een passagierscabine, zou nog steeds vele malen kleiner zijn dan de hoeveelheid ‘giftige lucht’ die we op een gemiddelde kantoordag binnenkrijgen. Met dan aan de wereldwijde luchtvervuiling that is.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier