Van beren spotten tot bossauna: op pad in het Zweedse Lofdalen met de broers Coppens
En dat het een wonder was. Wie de Zweedse natuurpracht in al zijn glorie wil ervaren, moet bij de broers Coppens zijn; liefhebbers, kenners en uitbaters van luxueuze berglodges.
“Houtsnip! Houtsnip!” “Ooh, een haas.” “Daar, twéé elanden langs de kant van de weg!” Vleermuis, taigagaai, vos, kramsvogel, we vinken het af. De autorit van Oslo naar Lofsdalen met de broers Steven en Dieter Coppens is één langgerekte Zweedse safari, met meerdere stops bij pittoreske, dampende meertjes en uitzichtpunten, steeds speurend naar wild. Een app helpt ons om de vogelgeluiden te determineren, en discussies te beslechten.
Tijdens deze periode gaat de zon niet helemaal onder en de sfeer in het bos is surreëel
De twee levende natuurencyclopedieën schudden de weetjes vlot uit hun mouw. “Zullen we alle dieren per dag oplijsten? Net zoals vroeger”, stelt Dieter voor. Ondertussen is het al voorbij middernacht en de zon is nog steeds aan een marathonondergang bezig. “Binnen een uurtje komt ze weer op”, lacht Steven. “Je krijgt hier dubbel zoveel vakantie voor je geld vanaf de lente.”
Rendieren naast het terras
Voor Dieter en Steven is de kennis van en liefde voor de natuur vanzelfsprekend. Van jongs af aan werd hun nieuwsgierigheid en verwondering voor alles wat groeit en bloeit in hun gezin aangemoedigd, en die belangstelling is nooit verdwenen. Dieter schreef het boek Boslof en presenteerde ook de programma’s Copy Beest en Animalitis. Steven was te zien in het programma Dieren in nesten. Beiden zijn natuurgids en willen hun kennis graag live delen.
Dieter presenteert nu het programma Wildlife dat focust op Thailand, maar hij heeft een bijzondere band met Zweden. Dankzij broer Steven, die al jaren naar Härjedalen in het midwesten van het land komt, nieuwsgierig naar de berenpopulatie, en familie en vrienden aanstak met zijn enthousiasme. Ook wij ontdekken dit koele stukje paradijs graag met de twee broers. Lofsdalen, op enkele uurtjes rijden van Stockholm, is de favoriete Zweedse bestemming van Steven en Dieter. Samen met enkele vrienden kochten ze er cabins die ze ook verhuren en nu begeleiden ze voor de eerste keer een groep Belgische en Nederlandse natuurliefhebbers. Verwacht je niet aan een basic, donkere, houten hut zonder voorzieningen, bij de Coppensen gaan buitenavonturen en luxe hand in hand. Je krijgt ruimte, stijlvol comfort, sauna, haardvuur én een uitzicht over de hele regio. De rendieren komen gewoon grazen naast je terras. Het was Steven die als eerste verliefd werd op het nationaal park daar vlakbij, Sonfjället.
Een warm welkom
Bij de nieuwe ‘A-frame’-shelterhut met vuurplaats bovenaan het dorp, worden we warm ontvangen. Enkele Zweedse klassiekers mogen daarbij niet ontbreken, zoals zalm op een plank: Dieter prikt een grote zalmfilet met takjes vast, en zet de constructie schuin boven het vuur. Door de langzame garing en het roken krijgt de vis een bijzonder rijke smaak. We grillen rendiervlees, gekocht bij een lokale Sami-familie. Ook de wafels worden boven het vuur gebakken, en geserveerd met kruipbramenconfituur.
Dieter en Steven verdelen alle gasten over de identieke lodges met poëtische boombenamingen als ‘Silverbirch’, ‘Oak tree’, ‘Aspen’, ‘Pinetree’. Sommige deelnemers schreven zich solo in, anderen zijn hier met hun gezin, vrienden of partner. Een divers gezelschap met eenzelfde doel: de Zweedse natuur puur beleven. We gaan in kleine groepjes wandelen, kanovaren, beren spotten, vissen, vogels kijken en een bossauna induiken. Op naar het avontuur!
Zou het? Ja! ‘Beer! Beer!’ Iedereen meteen klaarwakker. Een live natuurdocumentaire
Met een goedgevulde knapzak op wandel (vandring) gaan: een favoriete bezigheid van zowat elke local, en ‘when in Sweden, do as the Swedes do’. Echt veel Zweden kom je hier overigens niet tegen. Het natuurgebied Sonfjället is een van de dunstbevolkte van het land. Hier wonen meer dieren dan mensen. Het auerhoen dat verschrikt opstuift van haar nest, naast het wandelpad, had ons dan ook niet echt verwacht. Vijf eitjes tellen we, om dan gauw de aanstaande moeder terug te laten keren naar haar gebroed. Dieter vertelt volop over alle grote dieren in het gebied: rendier, hert, beer, eland, vos, lynx en hij weet onderweg ook perfect alle sporen aan te duiden. Dat blijken meestal de uitwerpselen of vraatsporen. Nog nooit schonken we zoveel aandacht aan de grond onder onze voeten en de keutels op het pad. Een plankenpad door een moeras brengt ons rond lunchtijd tot bij een schuilhut voor wandelaars. Worstjes en platbrood (tunnbröd) worden uit de rugzak getoverd, aan een tak geprikt, sissend boven een vuurtje gegrild en overgoten met zoete mosterd en augurkjes uit een knijpfles, een geniale uitvinding! Wanneer we later de top van de Glötdalsvallen bereiken, vinden we een rendiergewei. Elk jaar verliezen rendieren hun gewei, waarna het weer aangroeit. Je hebt dus best wat kans om er eentje te vinden. Een fenomenaal uitzicht en een uniek souvenir, en dat al op dag één.
Bossauna
Sauna’s in Zweden zijn vaak standaard inbegrepen, hoe geweldig is dat! Ook in onze lodges zijn er fijne exemplarenaanwezig, maar een sauna van een héél ander kaliber vinden we bij Uppvallens Fäbod, aan de rand van Lofsdalen. Anders en Carola bouwden bij hun 200 jaar oude hut achterin, aan een bergriviertje, een kleine sauna verscholen tussen de sparren en berken. De perfectie in eenvoud. Een houten brug leidt ons over de rivier naar een hut van ruwe houten planken, met een kleedruimte en een terras dat blinkt in het zonlicht in een zee van groen. Elk element is zorgvuldig uitgekozen: een oude melkkan in de rivier dient als koelkast, schapenvachtjes over de ligstoelen, een antieke waskom, lantaarns en vrolijke vlaggetjes. “Daar is Carola goed in”, lacht Anders. “Zij denkt aan elk detail.”
De hout gestookte sauna is al voorverwarmd en geeft de heerlijke geur van brandende berk in de neus. Na het zweten resulteert de plons in de rivier in rode wangen… en een kleine shock. Het heldere water is schrikbarend koud, maar Anders deelde een trucje om het iets langer uit te houden: je polsen en enkels boven water houden. Een gekke houding, maar het blijkt te werken. Een tweede rondje dan maar!
Fika
Bedenk de meest idyllische oude houten Zweedse hut, en gooi er dan nóg wat charme en karakter tegenaan: zo kun je het gebouwtje omschrijven waar je hier terechtkunt voor fika (de Zweedse term voor pauze met koffie en zoetigheid).
De verweerde balken bevatten 200 jaar aan verhalen en Carola weet de perfecte setting te creëren. Ik kijk m’n ogen uit en vraag Anders of ik er mag komen wonen. De oude vuurplaats, de typisch geknoopte tapijtjes, de koffiemolens, de keramiek: het plaatje klopt volledig.
Nieuwsgierig open ik een deurtje aan de overkant van de gang. Zo kom ik instant in een Zweeds decoratiewalhalla terecht: een schatkamer met allerlei antiek, handwerk en interieurdecoratie, en het goede nieuws is: alles is te koop. Ook in de tuin doen we de ene ontdekking na de andere: een vuurschuur om te koken, waar nog meer antiek wordt aangeboden. We ontwaren ook enkele glampingtenten voor wie wil overnachten. Wij!
Kanotocht
Jan en Heidi, twee ingeweken Nederlanders, ontvangen ons de volgende dag in Dalsvallen met kampvuurkoffie en geurige kaneelbollen. Ze nemen ons mee naar de rivier Rånden, waar vier kano’s op ons wachten. Dankzij het goed stromende water hoeven we niet te hard te peddelen om vooruit te raken. Zo hebben we meer tijd om van de omgeving te genieten. Steven heeft zijn hengel mee en vangt zomaar even twee forellen op vijf minuten, tijdens het varen. “Te klein”, klinkt het, en ze gaan weer het water in.
We parkeren de boten op een plekje met veel sprokkelhout en in no time pruttelt een potje thee op een klein vuur. De pasta met zalm wordt uitgepakt en een lange stok voor marshmallows gezocht. We gaan voor perfectie. Moet dat nu à point of bien cuit? Vuurke stook met marshmallows is nog even plezant als toen we kind waren. En buiten smaakt álles beter.
Het laatste stukje van de tocht is bekend om zijn beverburchten. We houden onze peddels omhoog terwijl we onszelf muisstil laten meedrijven op het spiegelende water. We zien twee bevers meezwemmen naast de boot. Plots verdwijnen ze met een klap van hun staart. Zo waarschuwen ze hun familieleden voor gevaar – voor ons dus.
Beren op de weg
Na een eerdere poging deze week wagen we ons opnieuw aan een nachtelijke observatie samen met Dieter. In de directe omgeving leven ongeveer 400 beren, best veel. We rijden naar de afgelegen berenobservatiehut en parkeren de wagens op een ruime afstand om de dieren niet af te schrikken. Muisstil. “De eerste die zijn autodeur dichtslaat, moet een rondje betalen!”, lacht Dieter. Liplezen, gebarentaal en de silly stiltewalk.
Zachtjes sluipen we in een rij door het bos, elke stap wordt behoedzaam gezet. De camera- en verrekijkerstatieven klemmen we stevig vast. Nog nooit zo voorzichtig gewandeld met alle zintuigen op scherp. Het is exact een week voor midzomer, de langste dag van het jaar. Tijdens deze periode gaat de zon niet helemaal onder en de sfeer in het bos is surreëel. Het rozige licht geeft extra magie aan de omgeving. Elk geluid lijkt versterkt en al wat kraakt of beweegt, krijgt onze focus. Hoe luid ritselt een gemiddelde beer eigenlijk? Hoe hard kan een beer rennen? En kan die ons ook ruiken? Duizend vragen die we nog moeten stellen– maar pas wanneer we weer mogen praten. De berenobservatiehut is goed verborgen en het duurt een kwartier op de tippen van onze stapschoenen om er te komen, trippelend achter Dieter. Gelukkig lijkt die zelfverzekerd. Vier stapelbedjes bieden comfort voor wie niet van wacht is. Onze zelfmeegebrachte gin-tonic breekt de spanning die in de lucht hangt. Eindelijk kunnen we al onze vragen stellen!
Op de eerste, evidente vraag – “Kunnen beren ons aanvallen?” – krijgen we meteen een geruststellend antwoord. “Europese beren zijn heel schuw en hebben erg goede zintuigen. De kans dat je ze zo tegenkomt is veeleer klein, want ze ruiken je al van een of zelfs twee kilometer afstand, naargelang de windrichting. Ze zullen enkel aanvallen als ze hun jongen willen beschermen, als ze zelf niet meteen een uitweg zien of als ze door de mens fout geconditioneerd zijn. Soms worden ze helaas gevoederd om ze te lokken en linken de mens met voedsel. Zo ontstaan probleemberen.” A fed bear is a dead bear, want probleemberen worden onverbiddelijk geëlimineerd.
“Vlees is ook een beperkt deel van hun dieet. Ze halen de 20.000 nodige calorieën per dag vooral uit planten, zaden, bessen en wortels. Beren moeten op een halfjaar tijd ongeveer 150 kilogram bijkomen om hun gewicht te verdubbelen en vet de winterrust in te gaan. Wij staan niet op hun menu, maar wees toch maar voorzichtig. En nooit gaan lopen: een beer kan 50 kilometer per uur aan. Dat haal je nooit! Bij contact rustig achteruitstappen en afstand houden.”
De nachtwacht
Fluisterend stellen we de verrekijkers op bij het raam en bespreken we de volgorde van de nachtwacht, want een hele nacht solo turen is niet nodig als je in groep bent. Wanneer de posten verdeeld zijn en de eersten rond middernacht in bed willen kruipen, zie ik plots iets bewegen. Zou het? Ja! “Beer! Beer!” Iedereen meteen klaarwakker. Het is moeilijk stil blijven als je zo enthousiast bent. Hij komt rustig aangewandeld, perfect te zien zonder verrekijker. Een live natuurdocumentaire.
Ik vergeet eerst het geluid van mijn camera uit te zetten, en elke klik klinkt als een luide knal. De beer neemt zijn tijd, waardoor we haast een uur kunnen genieten van zijn trage bewegingen. Hij gaat er zelfs bij liggen en knabbelt op iets. Zonder haast wandelt hij uiteindelijk weer verder en wij blijven achter met een lijf vol adrenaline. Slapen lukt nu niet meer, dus stelt Dieter een middernachtsafari voor, om elanden te spotten. We rijden samen nog een uur of twee door het gebied en tellen zeven elanden. Wat een nacht!
Op de laatste avond bespreken we onze ervaringen van deze onvergetelijke week. Vrijwel iedereen heeft wel een beer kunnen spotten vanuit de hut, we delen en bestuderen de foto’s: was het dezelfde of toch een andere? Het aantal elanden wordt opgeteld, de schatten uit de lokale loppis (garageverkoop) getoond. Wafelijzers, bijltjes, messen, en een allerschattigst ijsvishengeltje.
“Wat was voor jullie het meest memorabele?”, vraag ik Dieter en Steven. “Het samenbrengen van zoveel verschillende mensen die de natuur willen ontdekken,” zegt Dieter meteen. “Ik heb zelf ook nog veel bijgeleerd, door gasten met heel specifieke kennis”, vult Steven aan. “En die laatste avond samen spatte de energie van het terras. Zo fijn dat iedereen de tijd van hun leven had en vooral: oog voor de natuur.”
Wildlife, de nieuwe televisiereeks met Dieter Coppens
In Wildlife gaat Dieter Coppens met acht jongvolwassenen met een psychische kwetsbaarheid op buitenlands avontuur. Deze keer zijn ze in Thailand samen als vrijwilligers aan de slag in een reservaat waar wilde dieren in nood opgevangen worden. Want werken met dieren kan een positieve impact hebben op je mentaal welzijn. Door hun verhalen te delen, hopen de jongeren om een steun te zijn voor elkaar. Dat is exact waar ook Dieter en psycholoog Dominique, die het project mee begeleidt, op hopen. De jongeren zelf willen in Thailand een verschil maken voor de dieren, voor elkaar én voor iedereen die kampt met mentale problemen. Samen hopen ze anderen te inspireren om ook over hun eigen problemen te praten. Want een op de vijf Vlaamse jongeren worstelt met zijn mentale gezondheid. En dat is veel te veel.
Lofsdalen praktisch
Zo kom je er
Met de auto rijd je via Duitsland en Denemarken over de Øresundsbrug naar Lofsdalen in Zweden. In totaal zo’n 2.000 km, dus een dag of twee. Je eigen wagen is ideaal als je langer in Zweden wilt blijven en/of gaat roadtrippen.
Vliegen kan ook, vanuit Brussel naar Oslo of Stockholm. Vanuit Oslo is het nog 360 km rijden (reken 4 à 5 uur), vanuit Stockholm nog 460 km (reken 5 à 6 uur). Je hebt zeker een huurauto nodig ter plaatse, bijvoorbeeld via Sunnycars.
Op pad met Steven en Dieter
Een ‘Panorama Mountain Lodge’ boeken is het hele jaar mogelijk.
Van 7 tot 14 juni 2025 nemen Steven en Dieter Coppens je mee op pad in Lofsdalen, tijdens kanotochten, wandelingen en andere activiteiten. Elk huis heeft een roterend programma met beide gidsen, en biedt genoeg ruimte voor vrije tijd. De kost van het verblijf is afhankelijk van de grootte van de groep. Koken doe je zelf in de perfect uitgeruste keuken; bij sommige activiteiten is lunch of avondeten voorzien.
De prijs hangt samen met de groepsgrootte. Vanaf € 1.070 per persoon in een groep van tien, tot € 1.150 als je in duo komt en € 1.250 voor wie solo slaapt.
De activiteiten zijn naar keuze bij te boeken: gegidste natuurwandeling (inclusief picknick) van +/- 20 km: vanaf € 60 per persoon. Sauna-ervaring in het bos aan een idyllisch riviertje: € 30 per persoon. Saunaboot-avondtrip met gegrild eten en vissen (4 uur) vanaf € 100 per persoon.
Beste reistijd
Van december tot en met april kan er sneeuw liggen. Ideaal is de periode van juni tot en met september. De zon gaat niet onder in de midzomer, in de weken rond 21 juni.
Handige natuurapps
Deze apps moet je zeker downloaden voor je trip: Merlin bird ID, Obsidentify, Vogels van Europa, Topo GPS en BirdNET
Meer reizen
Tekst en beeld: Katleen Willaert.
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier
