Een energierekening die plots tien keer hoger is dan vorig jaar: hoe gaan we het in godsnaam redden? Expert gezinsbudget Sara Van Wesenbeeck geeft je de nodige brandstof voor een sluitende begroting. Daarnaast is ze conflictbemiddelaar, blogster en auteur van boeken over budgetteren.
Om met de deur in huis te vallen: hoe leer je sparen als je nooit eerder moest sparen?
“Als je meer ruimte wil in je budget, kun je best je gewoontes bijsturen. In elk gezin zijn er financiële gewoontes die maar al te vaak geldverslindend zijn. Het is een misverstand dat financiële problemen enkel voorkomen bij mensen met een laag inkomen. Gedrag en gewoontes liggen aan de basis van financieel welzijn en bepalen of jij aan het einde van de maand nog loon overhebt. Mijn eerste advies? Stop met gissen. Hoeveel geld heb je echt ter beschikking? Wat komt er binnen? Niet enkel loon, maar ook kindergeld, premies en eventuele huurinkomsten. Daarna bestudeer je wat er buiten gaat.”
“Er zijn twee categorieën van uitgaven. De vaste kosten zoals de hypotheek of huur, verzekeringen en telefoonkosten blijven grotendeels onveranderlijk, maar je moet ze toch in het oog houden. Er zijn altijd wel betere deals te vinden. Daarnaast heb je het pakket variabele uitgaven zoals de boodschappen, kleren, hobby’s, persoonlijke verzorging en medische kosten. Vooral in deze categorie vinden we geldvreters die je meteen kunt aanpakken. Zit regelmatig samen met het hele gezin en verzamel alle kosten die individueel gemaakt worden. Laat iedereen alle bonnetjes bijhouden of gebruik een app of huishoudboekje om de kosten in kaart te brengen. Doe dit zeker enkele maanden, dan pas krijg je echt een goed zicht op de situatie.”
Hoe identificeer je onnodige kosten?
“Er zijn vier gouden getallen bij budgetteren: 12, 52, 220 en 365. Met die getallen kun je de impact van alle uitgaven berekenen. Heb je maandelijks veel kleine kosten die vaak terugkomen, zoals streamingabonnementen of geheugen in de cloud? Meestal gaat het om bedragen die afgerond zijn op 9, zoals 9,99: daar teken je namelijk makkelijker op in dan op afgeronde bedragen. Vermenigvuldig dat getal dan met twaalf en tel het allemaal eens op? Dat is schrikken hoor. Uitgaven die wekelijks terugkomen, vermenigvuldig je met 52. In de derde categorie horen aankopen die je enkel doet op werkdagen, zoals broodjes of een meeneemkoffie. Die vermenigvuldig je met 220, het gemiddeld aantal werkdagen op een jaar. Zeker bij grote gezinnen kunnen die bedragen soms hoog oplopen. En dan zijn er nog de uitgaven die je dagelijks doet, bijvoorbeeld een pakje sigaretten, een flesje water of designerkoffie. Die prijs vermenigvuldig je met 365.”
‘Hou het wel een beetje leuk, het hoeft niet alles of niets te zijn’
“Personal finance-expert David Bach noemt dit de ‘latte-factor’: kleine uitgaven die uiteindelijk een zeer grote impact hebben op je budget, want geld lekt weg zonder dat we ons daarvan bewust zijn. Hij heeft berekend dat als je elke dag het budget voor je latte (of andere kleine aankoop) opzijzet en belegt, je op het einde van je leven miljonair kunt zijn. Maar hou het wel een beetje leuk, het hoeft niet alles of niets te zijn. Gun jezelf af en toe een extraatje.”
Wat als het hele gezin niet op dezelfde golflengte zit?
“Partners komen uit verschillende gezinnen, waar andere waarden en normen heersten over geld. Studies wijzen uit dat een kwart van de mensen niet graag met diens partner praat over financiën. Logisch dus dat geldzaken vaak een grote bron zijn van ruzie en frustraties. Het is cruciaal om het financiële luik toch bespreekbaar te maken en met je partner op één lijn te komen wat die normen en waarden betreft, vooral in deze tijd waarin iedereen moet bezuinigen.”
“Zodra alles in kaart is gebracht en je de zwakke plekken hebt geïdentificeerd, kun je beginnen te werken aan evenwicht en eensgezindheid om de budgetstress tegen te gaan. Maak een plan en onderneem actie, verander je gedrag. Kijk in de supermarkt bijvoorbeeld naar de onderste rekken en koop niet langer uitsluitend A-merken. Of ga naar tweedehandswinkels voor je kleren. Maak het tastbaar: wat kunnen jullie zelf doen? Zo krijg je grip op je geld en kun je chronische stress vermijden.”
Zullen we nog plezier kunnen maken?
“Tracht je niet meer zorgen te maken dan nodig. Staar je niet blind op hoe vrienden of buren het doen en luister zeker niet naar andermans geklaag over geld. Alleen jullie situatie is van tel. Verder zullen we moeten leren tevreden te zijn met wat minder. Niet meer elke week op restaurant, maar één keer per maand. Minder vaak buitenlandse reizen, maar uitstapjes in eigen land. Minderen is nooit leuk, maar vaak komen er dan nieuwe, fijne momenten in de plaats waar je nooit aan gedacht had. Minderen betekent niet dat je minder gaat genieten in het leven, maar je zult wel iets creatiever moeten zijn.”
Wat als ik totaal niet creatief ben?
“Mensen onderschatten zichzelf. Dat hebben we bewezen tijdens de coronacrisis. Van de ene dag op de andere moesten we ons aanpassen en dat ging ook. We zitten allemaal in hetzelfde schuitje, dus zoek verbinding en ondersteuning bij mensen die het goed met je voorhebben. Leer van anderen. Luister naar collega’s. Maar kopieer niemand, zoek je eigen weg. We zijn veerkrachtiger dan we denken. Je hebt altijd een keuze: ofwel laat je je hoofd hangen ofwel ga je door. Bij veel gezinnen kan er nog winst gemaakt worden. Elke dag dat je niks doet, ben je echter geld aan het verliezen. Begin dus meteen.”
5 tips van Sara Van Wesenbeeck
- Breng in kaart wat je vaste en variabele kosten zijn. Waar valt winst te boeken?
- Ga met het hele gezin aan tafel zitten en maak geldzaken bespreekbaar.
- Bereken welke impact terugkerende kosten op jaarbasis hebben.
- Bespaar op dagelijkse extraatjes, maar schrap ze niet volledig.
- Verander je gedrag. Ga eens door je knieën in de supermarkt en koop huismerken.
De boeken ‘Het slimme budgetboek’ en ‘Hack je budget’ van Sara Van Wesenbeeck zijn verschenen bij Lannoo. Meer info via barkingdogs.be en mijnportemonnee.be
Door: Evelien Rutten.
