Je zieke vriend(in) ondersteunen, hoe doe je dat?
Vaak weten we niet goed wat we moeten zeggen of hoe we ons moeten gedragen tegenover iemand die met ziekte en dood te maken heeft. Velen blijven dan maar weg, waardoor de zieke zich alleen maar eenzamer zal voelen. Hier zijn vier vragen aan Annelies De Waegeneer, psychosociaal medewerker bij Het Majin Huis in Gent.
Annelies De Waegeneer krijgt dagelijks met dit thema te maken. In Het Majin Huis kunnen mensen met kanker en hun naasten terecht voor een luisterend oor, een gesprek met lotgenoten en ondersteunende activiteiten.
Hoe ga je om met iemand in je omgeving die ernstig ziek is?
“In de eerste plaats is het belangrijk aan te geven dat je er bent. Maak je geen zorgen over wat je wel of niet mag zeggen, je aanwezigheid is waar het om gaat. En als je echt twijfelt over wat je kunt zeggen of vragen, bespreek het dan. Misschien vraag je je af wat de ander ervan vindt dat je telkens vraagt hoe het met haar gaat. Geef dat aan, het schept een sfeer van openheid en eerlijkheid. Een klassieker als: ‘Hoe gaat het met je? Je ziet er goed uit’, is goed bedoeld, maar komt dikwijls verkeerd over bij de zieke, omdat die zich daardoor niet gezien voelt.”
Hoe weet je of je afstand moet nemen of net niet?
“Door het gewoon te vragen. Met: ‘Wat heb je op dit moment nodig?’ doe je niets verkeerds, integendeel. Als er vertrouwen tussen jullie is, kan de ander eerlijk aangeven dat zij of hij die dag misschien liever met rust gelaten wil worden. Of dat die persoon je net graag wil zien. We horen vaak van patiënten dat hun omgeving het opgeeft, dat hun buurvrouw de straat oversteekt om niet met hen in gesprek te moeten gaan. Meestal is dat uit angst om de verkeerde dingen te zeggen. Weet dan dat het niet zo erg is om iets verkeerds te zeggen. Zolang het maar bespreekbaar is. Zeg bijvoorbeeld: ‘Het is misschien dom wat ik nu ga zeggen, maar…’, in plaats van te veronderstellen dat de ander het dom of kwetsend vindt wat je zult zeggen.”
Weet dat het niet zo erg is om iets verkeerds te zeggen. Zolang het maar bespreekbaar is.
Zijn er bepaalde signalen van de ander waar je rekening mee moet houden?
“Als de patiënt veel naar de grond kijkt, of het lang duurt voor die je berichtjes beantwoordt, zijn dat tekenen dat ze in haar schulp kruipt. Je kunt dan een berichtje sturen waarin je zegt dat de ander niet hoeft te antwoorden, maar dat je wilt laten weten dat je er bent. Zit je tegenover de ander, dan geldt ook hier; negeer het niet maar spreek erover. Zeg bijvoorbeeld dat je merkt dat de ander zich niet zo goed voelt en vraag of je misschien iets hebt gezegd wat verkeerd is overgekomen. Benoem wat je ziet gebeuren. De zieke heeft het zelf vaak niet eens door dat die zich anders gedraagt. Of negeert het zelfs.”
Wat als iemand ongeneeslijk ziek is? Praat je daar wel of net niet over?
“Draai er niet omheen. Als het om een onomkeerbare situatie gaat, zeg het dan of beaam het: ‘Het moet vreselijk voor je zijn dat het niet goed zal komen’. Opmerkingen als: ‘De wetenschap staat al ver, wellicht wordt er nog een oplossing voor je gevonden’, zijn pijnlijk voor de patiënt, omdat die zich niet erkend voelt in zijn of haar lijden. Een bemoedigend woord kan natuurlijk geen kwaad, maar als iemands toestand niet goed is, dan moet je dat durven te benoemen. Doe je dat niet, dan kan de ander het gevoel krijgen dat die het niet over diens doodsangst en negatieve emoties mag hebben en kan die zich eenzaam gaan voelen.”
“Vaak wordt bij mensen met kanker een soort strijdtaal gebruikt, waarin ze zich niet herkennen. Ze worden tot held gebombardeerd, omdat ze een ongeneeslijke ziekte hebben. Maar zo voelen ze zich helemaal niet. Alsof je moet strijden, anders ben je verloren. Laat de negatieve zaken toe, die zijn er nu eenmaal.”
“Tot slot: geef ook zelf aan waar je grenzen liggen. Als je belooft elke dag eten te komen brengen, terwijl je eigenlijk op voorhand al weet dat het niet haalbaar is, wees daar dan eerlijk over en doe het niet. Anders hou je het niet vol.”
Meer info vind je op de website van Het Majin Huis.
Lees ook:
Fout opgemerkt of meer nieuws? Meld het hier