Het scherm als spiegel: levenslessen uit ‘The White Lotus’
Wie naar tv kijkt, krijgt hoe dan ook dieperliggende boodschappen te zien. Wij vroegen kenners van geest en gedrag door hun bril dé – nu al – fictiereeksen van het jaar te bingen. Spoileralert: hun psycholessen zeggen óók iets over jou.
Series zijn idealiter vermakelijk. Maar in het beste geval houden ze je ook op een dieper level op het puntje van je stoel; zijn ze talk of the town omdat ze in een maatschappelijk pijnpunt lijken te porren, een taboe doorbreken of gesprekken op gang brengen, van koffieautomaat tot parlement, waarvoor tot dan toe geen vocabularium leek te bestaan. In 2019 was Sex Education zo’n culturele mijlpaal, eentje die heeft bijgedragen aan een meer representatieve en inclusieve benadering van gender en seksualiteit. Een jaar later − en nog steeds − had iedereen het over Normal People, dat op ingetogen wijze liefde, pijn en intimiteit wel heel tastbaar wist te maken. In 2021 was Squid Game dé conversation starter, even kinderlijk als gruwelijk, een zinnebeeld voor de harde, kapitalistische samenleving. Vanaf dat jaar keken we met z’n allen ook naar The White Lotus, de meme-waardige aanklacht tegen de bevoorrechte jetset. De Netflix-hit Baby Reindeer (2024) blies ons dan weer collectief van onze sokken als stalkingverhaal met ruimte voor nuance en empathie.
En ook al is 2025 nog maar halfweg, wat gedramatiseerde eyeopeners betreft, hebben we onze ogen al uitgekeken: zowel Netflix’ Adolescence − waarover zelfs les zal worden gegeven in Vlaamse scholen − als The White Lotus 3 (HBO) deinen de rest van het jaar sowieso nog na. En nu de plotwendingen hun draai hebben genomen, en we weten wie wat met wie heeft gedaan, is het tijd om de balans op te maken: wat hebben we eruit geleerd over de mens en het leven? We vroegen het aan zij die het kunnen weten: Rika Ponnet, seksuoloog en relatie-expert, Marie-Anne Vanderhasselt, klinisch psycholoog, vriendschapsexpert en stressonderzoeker en Sarah Bal, psycholoog en gedragstherapeut voor kinderen en jongeren.
ONS KIJKERSPANEL:
– Rika Ponnet: Germanist − ‘Verhalen van en over de mens, in al zijn facetten, zijn een permanente voedingsbron’ − en sinds 2001 master in de Familiale en Seksuologische wetenschappen. Is seksuologe en relatiebemiddelaar en zaakvoerder en medeoprichter van relatiebemiddelingsbureau Duet. Schreef Mijn leven als koppelaarster, Blijf bij mij (over de hechtingsstijlen in volwassen relaties) en Alleen met jou. Voor het Radio 1-programma Nieuwe Feiten lost ze relationele dilemma’s op. Maakte met Johan Terryn de podcast Seks verandert alles, daarvan bestaat intussen een gelijknamige theatertournee.
– Marie-Anne Vanderhasselt: klinisch psycholoog, professor en hoofdonderzoeker aan het labo Experimentele Psychiatrie van de Universiteit Gent. Schreef de boeken Je bent een vriend van mij. Hoe vriendschap je leven kan verlengen uit bij Borgerhoff en Lamberigts. en Ouders onder hoogspanning. Hoe stress in je gezin begrijpen en aanpakken. Ze is een van de experts in het programma Kalm Waes.
– Sarah Bal: klinisch psycholoog en cognitief-gedragstherapeut met meer dan 30 jaar ervaring in de behandeling van jongeren en hun gezinnen, professor aan de universiteit gent en directeur van de Zorg Campus voor studenten in Gent. Bracht net het boek Wat als we er samen over praten? uit bij Pelckmans. Ze is een van de therapeuten die je aan het werk kon en zal kunnen zien in de Canvas-reeks Therapie.
The White Lotus 3
De serie
Ik ga op reis naar de fictieve resortketen ‘White Lotus’ en ik neem mee: een bootlading geprivilegieerde doch hoogst getroebleerde Amerikaanse jetsetters, dubieus personeel, vlijmscherpe dialogen, minstens één existentiële crisis en een flinke saus exotiek. De ingrediënten van de anthologiereeks The White Lotus zijn ook in seizoen 3 dezelfde, met ook deze keer een drijvend lijk in de openingsscène dat zich maar gaandeweg, via een opeenvolging van even grappige als tragische plotwendingen en treffende karakterschetsen, laat identificeren. Waar het in het Hawaïaanse Maui nog ging over kolonialisme, geld en klasseverschil, in Sicilië over seks en lust, werpt maker Mike White met het derde seizoen, in Thailand, een satirische blik op de dood, Oosterse religie en spiritualiteit. Met elke resortdag die voorbijgaat, overtrekt de zonnige vakantie-idylle steeds meer. Alle trouble in paradise zijn deze keer enerzijds afkomstig van duistere brompot Rick (Walton Goggins) en zijn jonge, schijnbaar naïeve vriendin Chelsea (de geweldige Aimee Lou Wood uit Sex Education). Doet ook een duit in het sinistere zakje: het gezin Rattliff, dat overeind blijft op lorazepams, proteïneshakes, machtsspelletjes en een haat-liefdeverhouding met de Boeddha. De drie blonde BFF’s van in de veertig blijken dan weer even toned als toxic, en met Belinda (Natasha Rothwell), de wellnessmanager van de White Lotus-vestiging op Maui, keert ook een griezelige geest uit het verleden terug. Niets van dat alles dat de gulle lach van Mook (Blackpinks Lisa) kan goedmaken. Integendeel.
De levenslessen
Over daddy issues en codependency
Ponnet: “Doorheen de serie gaat heel wat menselijkheid verloren, worden voortdurend grenzen overschreden. Een mooi voorbeeld daarvan is Gaitok (Tayme Thapthimthong, red.) die zijn geweldloze boeddhistische moraal opgeeft − Rick uitschakelt en lijfwacht van Sritala wordt − om Mook te kunnen veroveren. Eigenlijk zijn Rick en Chelsea de enigen die tot het einde het meest menselijk blijven functioneren.”
Vanderhasselt: “Dat Rick uiteindelijk de vermoedelijke moordenaar van zijn vader niet heeft neergeschoten, is dankzij de kracht die hij gehaald had uit het gesprek met de therapeute. Hij had closure genoeg, en heeft zijn boosheid en verdriet niet de overhand laten nemen. Dat hij diezelfde hulp niet kan krijgen als hij opnieuw met die man geconfronteerd wordt, wordt hem uiteindelijk fataal.”
Ponnet: “Daddy issues kunnen wel degelijk destructief zijn. Ik behandel bijvoorbeeld een man van 56 die nog altijd op zoek is naar zijn vader. Over de fysiek afwezige vader worden niet zelden onrealistische verhalen verteld; hij wordt geïdealiseerd. Het gaat om het gevoel iets ontnomen te zijn, iets wat je gelukkig had kunnen maken. En alles wat er dan aan ongeluk, onvrede en onrust in je leven de kop opsteekt, kun je daarop projecteren: ‘Daar is het begonnen, dat is de bron van alle onheil en ongeluk’.”
Bal: “Een afwezige vader hoeft je nochtans niet te wezenlijk bepalen. Je kunt ook in een geweldig gezin opgroeien met een moeder, broers, zussen… En dan wordt die vader weliswaar gemist, maar dat hoeft niet per se alles te ontregelen.”
Ponnet: “Die projectie op de Grote Boosdoener maakt dat je er zelf ook niet met je kwetsuren aan de slag moet. Dat doet Ricks vriendin Chelsea in zijn plaats. Dat is wat we ‘codependency’ noemen (wanneer iemand zijn eigen behoeften structureel opoffert om de ander gelukkig te maken, red.): zij is de hele tijd bezig met zijn emoties, zegt over hem dat hij ‘een klein jongetje’ is. En zij functioneert als zijn moeder − hun seksscène toonde hem niet voor niets zuigend aan haar borst.”
Over hoe (niet) op te voeden
Ponnet: “De moeder van de Ratliff-familie verdooft zichzelf permanent, de vaderfiguur staat ook erg ver van zijn kinderen. Dat het gezin extreem disfunctioneel is, heeft dan ook met de ouders te maken, die allebei wegblijven van elke vorm van connectie. Als Saxon (Patrick Schwarzenegger, red.) zijn zus Piper (Sarah Catherine Hook, red.) enorm ongemak geeft door over haar seksualiteit te beginnen, begint de moeder over zichzelf en hoe haar eigen broer ook onkuise dingen deed.”
Vanderhasselt: “Dat is heel jammer, want als ouder heb je daar een belangrijke taak te vervullen: erkennen dat iemand zich gekwetst voelt en daarnaar handelen, optreden als moderator tussen de kinderen.”
Ponnet: “Dit is een gezin waar elke vorm van conflict uit de weg wordt gegaan. Je ziet de siblings dan ook op de boot zitten als de drie apen die horen, zien en zwijgen: Saxon draagt een zonnebril, Piper een koptelefoon en Lochlan (Samuel Nivola, red.) drinkt van zijn flesje. Er wordt vermeden in alle talen. Het opvoedingsmodel van de Ratliffs is duidelijk een geval van de kool en de geit sparen, ze nemen geen duidelijk standpunt in, geen ‘stop daarmee’, waardoor de kinderen elkaars grenzen voortdurend overschrijden.”
Over incest en kwetsbaarheid
Ponnet: “Ik was niet zo gechoqueerd door die incestscène; het is in die zin realistisch omdat het in minstens één op zeven gezinnen voorkomt vandaag – dat is dan nog een conservatief cijfer.”
Vanderhasselt: “Incest kun je enkel een plaats geven door het te benoemen. Anders blijf je met die schaamte zitten. En schaamte geeft stress. In dit geval verandert de dynamiek tussen de broers hierdoor volledig. Aanvankelijk wil Saxon zijn jongere broer op sleeptouw nemen in zijn veroveringstocht, met proteïneshakes en dergelijke. Maar omdat hij zich door Lochlan heeft laten bevredigen, voelt hij de ultieme vernedering.”
Ponnet: “De jongste, Lochlan, heeft de oudste, Saxon, van zijn troon willen stoten. Saxon had tot dan toe enkel zijn harde kant laten zien. Maar terzelfdertijd vond hij de onschuld van zijn broer zeer aantrekkelijk. Die wilde hij zo snel mogelijk vernietigen, omdat hij die kwetsbaarheid niet bij zichzelf wil ervaren − ook hier zit schaamte. Met dat seksueel contact tussen hen wordt zijn kwetsbaarheid acuut; een verhaallijn die zich vertaalt in Saxons zonnebril die achterwege blijft, zijn schild dat wegzakt. Als Chelsea zegt dat ze geen goedkope seks wil, hem zielloos noemt en Rick liefdevol in de armen vliegt, dan kun je de pijn zien in zijn ogen.”
Over vriendschap en emotionele intimiteit
Vanderhasselt: “Een vriendschapsband wordt sterker wanneer vrienden elkaar in vertrouwen nemen en ze eerlijk hun gedachten en gevoelens delen. Dat is ‘emotionele intimiteit’. En dat zie je tegen het einde van het seizoen ontstaan: Laurie (Carie Coon, red.) laat eindelijk in haar hart kijken, en stelt zich kwetsbaar op t.o.v. Jaclyn (Michelle Monaghan, red.) en Kate (Leslie Bibb, red.). Ze geeft toe dat haar huwelijk mislukt is, dat ze niet trots meer is op haar werk, dat ze als ouder gefaald heeft, maar dat ze wel dankbaar is voor de vriendschap tussen hen. De sleutel tot hechte, steunende vriendschap is dan ook de mogelijkheid om jezelf te zijn, in alle facetten. Het leven is niet altijd fun. Als ze met z’n drie aan dat zwembad liggen omgeven door oudere mensen, is dat ook wat hen tegenstaat: het moést shinier, plezieriger.”
Ponnet: “Ze zijn in die gevonden ‘fun’ met de Russen ook ergens hun ziel kwijtgeraakt; Jaclyn heeft haar partner bedrogen, Laurie blijkt te zijn gebruikt voor haar geld.”
Vanderhasselt: “Of vrouwen meer roddelen dan mannen? Dat hangt niet zozeer van gender, dan wel van de persoon af. Het is wel zo: vrouwen geven de voorkeur aan kleine groepjes, waarbinnen over intieme zaken en emoties wordt gesproken − daar komt al makkelijker wat geroddel bij kijken. Bij mannen daarentegen komt dat minder aan bod, zij geven de voorkeur aan grote groepen en gaan veeleer samen dingen doen. Hoe dan ook: de gezamenlijke geschiedenis die de drie vrouwen delen, schept een unieke band die moeilijk te vervangen is. Bovendien: hoe langer de duur van de vriendschap, hoe minder kritisch we erop worden.”
Ponnet: “The White Lotus-resort is een soort fake Disney-wereld waarin alles mooi en smooth moet zijn − terwijl het leven dat alles behalve is.”
Meer lezen:
