Designers achter The Crown: “De essentie van Diana was liefde: voor haar twee zoons én voor de mensheid”

Van Diana’s luipaardbadpak tot de feestjurken van prinses Margaret: vier seizoenen lang bliezen de topontwerpen van kostuumdesigners Amy en Sidonie Roberts The Crown extra leven in. “Het was een voorrecht zo diep in het leven van al die iconische figuren te mogen duiken.”

The Crown is fictie, maar probeert wel relatief waarheidsgetrouw de geschiedenis van het Britse koningshuis in beeld te brengen. Zijn ook de royal looks uit het leven gegrepen?

Amy Roberts: “De basis voor elk silhouet uit The Crown is wel de geschiedenis: als er een iconisch ontwerp bestaat, waarin een bepaald personage op dat moment effectief gespot werd, gebruiken we dat als uitgangspunt. Belangrijker dan vasthouden aan de feitelijkheid van een bepaalde look of outfit, vinden we dat onze stukken de sfeer goed weergeven of de plot mee ondersteunen. Binnen welke verhaallijn komt de outfit naar boven, hoe voelt het personage zich op dat moment, waar worstelt hij of zij mee? Om die dingen extra goed uit de verf te laten komen, durven we de ontwerpen uiteraard wel wat te laten afwijken van de realiteit.”

Sid Roberts: “Daarnaast zijn er natuurlijk ook heel wat momenten waar helemaal geen foto- of beeldmateriaal van is. Dus dan is het iets meer zelf creëren, en daarvoor kan alles inspirerend zijn: van muziek tot schilderijen en artiesten of zelfs krantenartikels uit die tijd. Wat je wil doen is je letterlijk onderdompelen in de tijdsgeest van de periode die je op dat moment in beeld brengt. En in de verhaallijnen van het script en de ontwikkeling van de personages natuurlijk. Dan komen de ontwerpen vaak vanzelf.

Amy: “Omdat ik de meeste periodes uit die geschiedenis ook zelf heb meegemaakt, was het voor mij vaak niet zo moeilijk om me in de state of mind van bepaalde personages te bewegen, of om de sfeer van de periode te vatten. Nu de laatste seizoenen zich wat meer beginnen focussen op het leven van de jongere garde, zoals dat van Kate en William, heeft Sid dan weer net iets meer de juiste affiniteit om de karakters met de juiste designs meer kracht bij te zetten.”

The second sister: flamboyant, maar tragisch

Op welke personages kijken jullie met het meeste liefde terug?

Amy: “Persoonlijk heb ik altijd veel affiniteit gevoeld voor prinses Margaret (de jongere zus van koningin Elizabeth, in de reeks o.a. vertolkt door Vanessa Kirby en Helena Bonham Carter red.). Haar flamboyante karakter en turbulente leven vol spanning en exclusieve feestjes maken van haar natuurlijk een dankbaar personage om te kleden. Daarnaast heeft ze ook een donkere kant: een bepaalde tragiek en heel wat frustratie waar ze mee moet zien om te gaan. Ook dat houdt het interessant en levend.

Nog fijner misschien, vond ik prinses Alice van Battenberg, de moeder van Prins Philip. In al de koninklijke grandeur van The Crown misschien een verrassende keuze, maar eigenlijk was dat exact wat me in haar aantrok. Met haar sobere en eenvoudige outfits – zoals het nonnenhabijt met kap en haar strak naar achteren getrokken haar in een knotje, vormde ze voor mij een soort rustpunt in al het koninklijke drama en de madness waar alle andere leden van het Britse koningshuis zich op een of andere manier toch in verwikkeld zien.

Sid: Ik vond prinses Anne (zus van koning Charles en oudste dochter van koningin Elizabeth red.) wel interessant. Op vlak van stijl en mode, is ze absoluut een van de meest creatieve Britse royals uit de geschiedenis. Haar look zit vol met kleine geniale details die zorgen voor een leuk quirky effect. Zo droeg ze in een bepaalde periode bijvoorbeeld heel vaak van die grote oversized skibrillen, maar dan niet in de context van een ski-outfit, maar gewoon because.

Bovendien was Anne de eerste royal die eenzelfde outfit meer dan eens durfde dragen: soms dook ze dertig jaar na datum nog eens op in exact dezelfde outfit waarmee ze al eens eerder publiekelijk verscheen, en dat in exact dezelfde combinatie – tot dezelfde schoenen, halsketting en oorringen toe. Of, wat ze ook wel eens deed: een outfit uit een eerdere stijlperiode laten verstellen door haar kleermaker zodat ze die probleemloos nóg eens kon dragen. Niet alleen geniaal, maar ook ecologisch heel vooruitstrevend voor een royal.”

Diana: van elfenprinses tot revenge dress

Nog favoriete looks, herinneringen of momenten uit de reeks?

Sid: “Ik ben heel dankbaar dat ik het verhaal van Diana van begin tot eind heb mogen vertellen. Samen met actrices Emma Corrin en Elizabeth Debicki (de twee actrices die de rol van Diana in The Crown voor hun rekening namen red.) heb ik van die gelegenheid gebruik gemaakt om diep in de persoonlijkheid van Diana te duiken: om haar echt te begrijpen als persoon en van binnenuit te leren wat haar motiveerde en waarom ze droeg wat ze droeg. Wat me vooral geraakt heeft, is de diepe liefde die voor Diana altijd centraal stond: in de eerste plaats die voor haar twee zoons, Harry en William, maar ook breder, voor mensen in het algemeen.”

“Die warmte en die moederliefde komt voor mij op de mooiste, en sterkste, maar tegelijkertijd ook meest kwetsbare manier naar voor in het zesde seizoen, wanneer ze – net gescheiden van prins Charles – op zoek gaat naar wie ze eigenlijk is, los van die koninklijke rol waar ze zo jong in gekatapulteerd werd. Je ziet haar in dat laatste seizoen van The Crown echt worstelen met die zoektocht en een evenwicht zoeken tussen haar rol als moeder, die als ex-royal, en naar hoe ze die rol ook na haar ‘scheiding’ van het koningshuis kan blijven inzetten voor dingen die er voor haar toe doen, maar zeker ook haar rol als vrouw of als potentiële nieuwe partner van. Tussen al dat zoeken door, zijn het wel haar twee zoons die altijd op de eerste plaats komen. Dat was haar centrum, haar allereerste en laatste bekommernis.”

“Iets dat ook actrice Elizabeth (Debicki red.) heel goed begrepen had trouwens: zij was heel close met Fflyn (Edwards red.) en Rufus (Kampa red.), de twee jonge acteurs die de rollen van Harry en William voor hun rekening nemen. Ook wanneer er niet gefilmd werd, was ze nog altijd met die twee jongens bezig: dan speelde ze samen met hen, of hield zeker in de gaten of ze oké waren – net zoals Diana dat vermoedelijk zelf gedaan zou hebben. Die manier van method acting hielp de warmte in Diana’s persoonlijkheid, en het hart voor mensen dat ze had, voor mij echt tot leven komen in de reeks zelf.

Amy: Meer nog dan bij de andere personages uit The Crown, is de evolutie die zich bij Diana op vlak van stijl en kledij door de seizoenen heen voltrekt, de evocatie van een stukje persoonlijke geschiedenis. De allereerste scène waarin Diana in de reeks opduikt, is die waarin ze verkleed in een elfenkostuum per ongeluk tegen prins Charles ‘opbotst’ terwijl die op bezoek is bij haar zus, en haar eigenlijk opgedragen werd vooral niet in zijn buurt te komen.”

“De naïviteit en de speelsheid van dat kostuum, verbeelden perfect hoe ze op dat moment als jong meisje is. Ook de rest van haar ‘vroege garderobe’ vol schattige cardigans met hartjes, romantische blouses met ruches en hoge kragen of chino’s met pied-de-poule en rolschaatsen onder, schetsen een beeld van haar als upper middle class meisje dat een zorgeloos leventje leidt tussen haar piles of clothes en met haar vriendinnen, ver weg van publieke opinies of moeilijkheden. Dat lijkt in één klap te veranderen, als ze Charles ontmoet: alsof ze instant uit die meisjesachtige naïviteit wordt weggerukt.”

“Als een soort feeënprinses wordt ze daarna Buckingham Palace binnengehaald, om daar – achter de dikke deuren van een groot paleis – bijna letterlijk achter slot en grendel te verdwijnen. Hoe die omgeving meteen ook een soort van ‘mal’ zet op haar persoonlijkheid, wordt mooi in beeld gebracht in de scène waarin Diana voor de allereerste keer een feest mag bijwonen in Buckingham Palace, waar ze zich moet voorstellen aan al die ‘oude royals’: in een schattige witte jurk van tafzijde, met pofmouwtjes en een lichtblauw ruitje, probeert ze ongemakkelijk achter de juiste volgorde van titels en aansprekingen te komen. Heel aandoenlijk, maar beklemmend ook. Daarna volgt nog een wekenlange opleiding met veel regels en ingewikkelde structuren.

Ook de trouwjurk waarin Diana naar het altaar gestuurd wordt – een romantische, maar bijzonder massieve en voluptueuze jurk met lange pofmouwen, een hoepelrok en een zware sluier die haar lichaam én gezicht bijna helemaal bedekken, staat voor mij symbool voor die dualiteit: wat haar ‘fairy tale’ life had moeten worden, staat op punt te beginnen. Maar dat dat leven met veel meer zware verwachtingen zal komen dan ze zich zelf misschien initieel had kunnen voorstellen, is ook meteen voelbaar.”

“Voor de reis die Charles en Diana maakten naar Australië, vlak na de geboorte van hun eerste kind, moesten we een hele reeks blouses en rokken uitzoeken: het voelde bijna als een soort porseleinen popje dat aangekleed moest worden.”

Sid: “Later breekt dan een fase aan waarin ze zich krachtiger begint af te zetten tegen dat beeld, en naast haar rol van liefhebbende moeder zoekt naar hoe ze ook die andere rollen die van haar verwacht worden kan invullen, maar dan op haar eigen manier. Een periode van eerder stoere looks met baseball caps, sportieve sweaters en sportbroekjes breekt aan, maar ook de eerste krachtige mantelpakken die in de jaren tachtig-negentig uitgroeien tot één van haar absolute signature looks, komen in beeld.”

Nog later, wanneer ze zich losmaakt van haar huwelijk, en daarmee ook van het Britse koningshuis, begint haar zoektocht pas echt. In het zesde seizoen zien we haar verschillende keren opduiken in badkledij – waarvan een beeld waarin ze in een eenvoudig lichblauw badpak helemaal aan het voeteind van een uistekende wipplank boven de oceaan bungelt, zelfs het uithangbord van het seizoen geworden is.

In Monte Carlo test ze, verscholen achter een groot T-shirt en een baseball pet, dan weer of ze als ‘gewone burger’ een ijsje kan gaan eten in de stad. Wat natuurlijk niet kan, want ze is nog steeds ‘Lady Diana Spencer’, princess of Wales, maar ze zoekt wel naar hoe ze haar leven na de scheiding invulling kan geven en hoe ze buiten de publieke schijnwerpers om haar eigen persoon kan uitbouwen.”

Amy: “Eigenlijk vatten drie silhouetten uit de reeks de hele evolutie die Diana als persoon doormaakt mooi samen: de eerste is een de onschuldige lichtblauwe trui met daaronder een ruffle blouse met opstaande kraag, die ze als bedeesde verloofde van Charles draagt op een van haar eerste ontmoetingen met de Queen. De tweede zijn de krachtige maatpakken die aangeven dat ze haar eigen stem gevonden heeft, en van haar koninklijke rol gebruik wil maken om op te komen voor bepaalde wereldzaken die ze belangrijk vindt.”

De laatste in rij, is de befaamde revenge dress: die in tegenstelling tot al die zware en verhullende ‘royal looks’ in de eerste jaren van haar huwelijk, heel wat huid toont. Alsof ze op dat moment vrij letterlijk een bepaald keurslijf van zich afschudt, en steeds meer haar eigen vorm vindt.”

Queen Elizabeth: drager van ‘The Crown’

Minder in het oog springend, maar daarom niet minder interessant: ook de look van de Queen zelf evolueert doorheen de seizoenen van The Crown. Hoe geeft ook haar kledij zowel haar persoonlijke evolutie, als die van haar als monarch en ‘Head of State’ weer?

Amy: “Absoluut: hoewel de look van koningin Elizabeth in eerste instantie misschien minder flamboyant of uitgesproken mag lijken dan bijvoorbeeld die van een Diana of een Margaret, is ook die, zeker in haar ultieme beginjaren, bijzonder sparkling en zit er heel wat persoonlijkheid in. Eigenlijk kan je de look van Elizabeth het best begrijpen als je hem in het ruimere kader van haar persoonlijke geschiedenis zet, en in direct contrast plaatst met die van haar zus Margaret.

Als oudste dochter en toekomstig ‘head of state’ wordt de jonge Elizabeth bijna geboren met bepaalde verantwoordelijkheden op de schouders. Ook haar karakter en hoe ze in het leven staat, verschilt heel erg van dat van haar jongere zus. Omdat ze naast haar persoonlijkheid, met haar kleding ook haar rol als monarch in de verf moet zetten, zijn de silhouetten waarin ze opduikt uiteraard iets conservatiever en strakker. De ‘boldness’ bij Elizabeth zit ‘m vooral in het kleurenpalet: de tinten van haar outfits zijn vaak sprekend en best gedurfd.

Sid: “Al speelt ook daar haar rol als ‘staatshoofd’ natuurlijk een rol: als ze publiek haar opwachting maakt, moet haar outfit zodanig opvallen, dat zelfs het kleinste kind in een massa van duizenden mensen kan zeggen dat het de koningin gezien heeft.”

Amy: “Als je de reeks in z’n geheel bekijkt, zie je ook dat de koningin in essentie de spil van alle verhaallijnen is, of er toch op z’n minst érgens wel een rol in speelt – het is en blijft natuurlijk ‘The Crown’. Afhankelijk van de fase waarin de koningin zich in haar leven bevindt, of waar ze op professioneel dan wel privévlak doorgaat, kleurt een seizoen daardoor ook lichtjes anders.

“In seizoen drie, leeft er een heel optimistische, spring-like vibe: met veel roze en perzikkleuren en tinten uit de sixties en seventies. In het volgende seizoen wordt het leven van Elizabeth iets turbulenter, en het kleurenpalet dus iets minder uitgesproken vrolijk. In het vijfde seizoen, als Imelda Staunton van Olivia Colman overneemt, gaan we nog iets donkerder: dat is het seizoen waarin het familiale leven van de koningin in chaos ligt. De scheiding van Charles en Diana lonkt, wat de spanningen intern doet oplopen en ook andere relaties onder druk zet. Bovendien schuift ze stilaan richting middelbare leeftijd, wat sowieso al met een paar omwentelingen gepaard gaat.

Sid: In het allerlaatste seizoen, zit er iets minder richting in haar looks: dat zijn de jaren waarin er een paar grote veranderingen in haar leven plaatsvinden. Zowel haar zus als haar moeder overlijden en ook haar rol als monarch komt steeds meer onder druk te staan. Ze stelt zich vragen over de toekomst, zowel over die van van de monarchie als instituut als over die van Groot-Brittannië als land. Een instabiele fase van onzekerheid en zorgen, die je uiteraard weerspiegeld ziet in haar outfits.

Amy: “Voor mij treedt in seizoen zes ook het scherpste onderscheid op tussen de kledij waar de koningin voor kiest in privésfeer en die waarin ze op publieke events gespot kan worden. Achter de muren van Buckingam Palace kiest ze steeds vaker voor donkerdere, meer ingetogen, maar ook gezellige en warme silhouetten, zoals je die vroeger misschien vooral zou zien in Balmoral. Op publieke aangelegenheden, kiest ze voor extra krachtige stuks: alsof ze wil laten zien dat met de leeftijd haar capaciteiten als staatshoofd er zeker niet op achteruitgaan.

Sid: “In het tweede deel van seizoen zes (en meteen ook het allerlaatste deel van The Crown red.) zit een scène waarin er gealludeerd wordt op haar begrafenis. Gewoon – voor het geval dat – wordt haar gevraagd voorbereidingen te treffen: zodat al haar wensen zeker tijdig vastliggen. Elizabeth is op dat moment immers al tachtig. Maar aan haar reactie is te zien dat ze vast van plan is nog een aantal jaar op de troon te blijven – wat ze trouwens ook nog zo’n goede zestien jaar deed. Misschien is dat exact wat ze met haar krachtige en kleurrijke silhouetten in de verf wilde zetten: dat ze hoewel ouder, niet té oud is om haar taken als hoofd van de natie in een turbulente periode voor de monarchie nog naar behoren uit te voeren, en dat ook zal blijven doen, net zolang het land en het leven dat van haar verwachten.”

De laatste afleveringen uit het zesde seizoen van The Crown zijn vanaf nu te zien op Netflix.

Meer cultuurtips: