De Wachtkamer: “Zijn menstruatieapps betrouwbare vervangers voor de anticonceptiepil?”
Welkom in De Wachtkamer van Feeling, waar de designstoelen comfortabel zijn en het leesvoer uitstekend. Wij stellen jouw prangende gezondheidsvragen rechtstreeks aan een expert van dienst. Lieselot (24) zou anticonceptie op basis van hormonen achter zich willen laten, maar stelt zich vragen bij populaire menstruatieapps. Enter: onze experten.
Wat Lieselot wil weten
“Sinds mijn vijftiende slik ik elke dag de anticonceptiepil. Ik was jarenlang tevreden met deze medicatie want ik ondervond geen nadelen – of dat dacht ik toch. Wanneer ik me een jaar geleden ging inlezen, bleek dat mijn moodswings niet enkel een ‘me-problem’ waren, heel veel vrouwen kregen hier last van bij het nemen van de pil. Tijd voor iets anders dan maar, en ik besloot op zoek te gaan naar een niet-hormonaal alternatief. Geen gemakkelijke opdracht! Een koperspiraal sloot ik al voor mezelf uit, maar menstruatieapps als anticonceptie spraken me dan weer wel aan. In zo’n gezondheidsapplicatie hou je je cyclus, symptomen, temperatuur etc. nauwgezet bij waardoor je kan voorspellen wanneer je je regels zal hebben en – belangrijker – wanneer je wel of niet vruchtbaar bent. Toch lijkt je menstruatiecyclus mij geen exacte wetenschap en dus vroeg ik me af: zijn dergelijke menstruatieapps wel betrouwbaar als anticonceptie?”
Alle lezersvragen en de antwoorden van onze experten lees je in het Wachtkamer dossier.
Het antwoord van onze experten
Dr. Van Eekert: “Het moeilijke is dat er weinig natuurlijke alternatieven zijn voor de anticonceptiepil waardoor menstruatieapps zoals Flo of Clue, waarmee je regels, ovulatie en vruchtbaarheid berekend worden op basis van de lengte van je cyclus, je bloedverlies, de gemeten temperatuur en andere gegevens massaal gedownload worden. Niks mis met het bijhouden van je cyclus natuurlijk; een gewaarschuwde vrouw is er twee waard. Het schoentje knelt bij het zorgwekkende gegeven dat apps die ontwikkeld werden voor vrouwen die zwanger willen worden – en dus willen weten wanneer ze vruchtbaar zijn – ingezet worden als anticonceptietool. Dus seks vermijden als de app je ovulatie aangeeft.
Het schoentje knelt bij het zorgwekkende gegeven dat apps die ontwikkeld werden voor vrouwen die zwanger willen worden ingezet worden als anticonceptietool
In het begeleidende tekstje van kalenderapp Clue staat nochtans vermeld: ‘Clue should not be used as a contraceptive.’ Je moet een heel regelmatige cyclus hebben om die app te kunnen gebruiken. De apps geven vaak aan dat je, om niet zwanger te geraken, het best geen onbeschermde seks hebt vanaf vijf dagen voor je ovulatie tot de dag nadien: een totaal van zeven dagen dus. Maar je cyclus is niet altijd regelmatig. Want als je eisprong ineens op een ander moment plaatsvindt, kan het zijn dat je vruchtbare periode is verschoven zonder dat je dit doorhad. Daarom wordt er aangeraden ook extra dagen voor en na je geschatte vruchtbare periode een condoom te gebruiken, alsook om de kalendermethode te combineren met andere methodes die je informeren over je cyclus en timing van je ovulatie, zoals temperatuurmeting.”
Prof. Johan Verhaeghe: “Voor fertility-awareness contraception moet je rekening houden met één feit: de betrouwbaarheid is altijd gevoelig lager. Enkel de strenge temperatuurmethode heeft een goede betrouwbaarheid. Er zijn effectief genoeg redenen om aan te nemen dat een stijgend aantal aanmeldingen in de abortuskliniek te maken heeft met de populariteit van menstruatieapps. De pill scare naar aanleiding van het trombosenieuws in de media (dat het risico op trombose hoger was bij de pil dan bij het coronavaccin van AstraZeneca, red.) gaf ook al een knik in de abortuscijfers. Dat mensen stoppen met hun pil in een vlaag van scepticisme en dan met zo’n app aan de slag gaan, ongewenst zwanger worden en abortus plegen; dat is echt niet waar we heen moeten.
Marleen Finoulst nuanceert nog: “Bij de ovulatie stijgt de temperatuur een beetje, op basis daarvan kan dus berekend worden wanneer je vruchtbare dagen zijn. Maar daarvoor moet je een regelmatig leven leiden. Als je de dag voordien bent uitgegaan, bijvoorbeeld, kan dat al een vertekend beeld geven.”
Onze experten
Dr. Nina Van Eekert is doctor in de sociologie en gezondheidswetenschappen (UA)
Professor Johan Verhaeghe is hoofd van de dienst gynaecologie van het UZ Leuven.
Marleen Finoulst is arts, journalist, auteur van een tiental gezondheidsboeken en hoofdredacteur van website Gezondheid en Wetenschap.
Heb jij een vraag voor de dokter, maar sla je de wachtkamer liever over? Stuur een mail naar cleo.decoster@feeling.be en wie weet nemen wij jouw thema binnenkort onder de loep.
