De comeback van Phoebe Philo: “Ze eist een plaats op voor het moederschap in de modewereld”

Messias van de moderne vrouwenmode. Patroonheilige van de stille luxe. Moeder van het minimalisme. Phoebe Philo is een fashioncultfiguur waarvoor geen superlatief te groot is. Met de komst van haar eigen label stelt ze ­eindelijk haar eigen voorwaarden – aan de modewereld en aan zichzelf.

“Met de aanstelling van Seán McGirr bij Alexander McQueen zijn alle creative directors van modehuizen bij Kering nu witte mannen”, kopte @1granary eind vorig jaar op Instagram. Het onlineplatform hekelde daarmee het gebrek aan diversiteit binnen het luxeconcern, dat behalve McQueen onder andere ook Gucci, Bottega Veneta en Saint Laurent bezit. De mode leek plots weer een mannenclub, maar dat was buiten Phoebe Philo gerekend. Op 30 oktober 2023 keerde de gelauwerde ontwerper immers terug naar het schouwtoneel dat ze zes jaar eerder verlaten had. Haar retour moet zowat de meest geanticipeerde comeback sinds de heropening van ­Balenciaga’s coutureatelier zijn. Vanessa Friedman van The New York Times noemde haar een messias en had het over de meest gehypete, langverwachtste en meest besproken collectie uit de recente modegeschiedenis. Cathy Horyn van The Cut ­beschreef het als een wake-upcall. En wat voor één.

Moeder Phoebe

Met slechts twee collecties per jaar – zogeheten edits die worden ­gelost in verschillende drops – neemt Philo 2.0 afscheid van het moordende tempo van de modewereld. Dat ritme was een van de redenen waarom ze in 2017 op de pauzeknop had gedrukt. Ze had er net een reeks homeruns voor Céline opzitten en droomde er volgens insiders van om meer tijd met man en kroost door te brengen. Nu ze voor het eerst ontwerpt in eigen naam doet ze dat geheel volgens haar eigen voorwaarden. Geen reclamecampagnes, geen shows, zelfs geen interviews. Blijkt dat een designer van Philo’s kaliber zulke triviale zaken niet nodig heeft. Twee derde van haar eerste edit, die officieel de naam ‘A1’ kreeg, verkocht binnen de 24 uur na lancering uit. Een letterketting die het woord mum spelt, was weg in minder dan 8 ­minuten.

Dat net die ketting zo populair bleek, is tekenend voor Philo’s ­leven en werk. Tijdens haar begindagen bij Chloé, waar ze vriendin en studiegenoot Stella McCartney opvolgde, was ze de eerste designer met een topjob om uitgebreid bevallingsverlof te nemen en daardoor een seizoen over te slaan. Niet veel later verliet ze het Franse huis en kreeg ze een tweede kind. Eenmaal aan de slag bij Céline cancelde ze het herfst-winterdefilé 2012 vanwege haar derde zwangerschap en gaf ze in de plaats daarvan een presentatie. De mum-ketting staat symbool voor Philo’s persoonlijke strijd om gezin en carrière te combineren. Ze eist er letterlijk en figuurlijk een plaats mee op voor het moederschap in de meedogenloze modewereld – zij het aan een prijs van meer dan 1.300 euro.

Old Céline

Wie de ketting wist te bemachtigen, kan nu gouden zaken doen. Op tweedehandsplatform Vestiaire Collective staat het gegeerde juweel te koop voor bijna 7.000 euro, meer dan vijf keer de aankoopprijs. “Philo’s ontwerpen zijn altijd een goede investering geweest. Vooral de accessoires”, weet Feeling-gezicht en modekenner Tiany Kiriloff. “Voor Old Céline wordt vandaag veel geld geboden.” Kiriloff verwijst daarmee naar de verzamelnaam voor Philo’s collecties van 2010 tot 2018, voor Hedi Slimane het roer overnam bij Céline en het accent liet vallen. Het bekende Instagramaccount 
@oldceline wist de fascinatie voor het Philotijdperk perfect te vatten en vergaarde 359.000 volgers, die nostalgisch worden bij het zien van oude campagnes en editorials.

Volgens Kiriloff is de populariteit van Old Céline te danken aan Philo’s talent, zonder afbreuk te doen aan haar opvolger. “Aanvankelijk hield ik mijn hart vast, maar algauw bleek Slimane een waardige vervanger. Hij neemt Old Old Céline (de tijd voor Philo, red.) als referentie en is sterk in eenvoudige stukken zoals de jeans en blazer. Niets kan echter tippen aan de coupes van Phoebe Philo; steeds rond het lichaam gebeeldhouwd. De modellen in haar shows bleven ultrasmal, maar toch vielen haar collecties in de smaak bij heel verschillende types vrouwen. Haar ontwerpen waren sexy op een subtiele manier – met een rugdecolleté of een cut-out op de juiste plaats – en bovenal tijdloos. De jurken en schoenen uit die tijd draag ik nu nog.”

De Crombie of het ei

Het walhalla voor liefhebbers van Celine vroeger en nu is de Antwerpse boetiek Houben, exclusief verkooppunt voor het Franse modehuis in ons land. Eigenaars Harry en Sylvie Houben herinneren zich de doorbraak van Philo nog goed. “Wij verkochten Céline al voor de aanstelling van Phoebe Philo, toen Ivana Omazic nog aan het hoofd stond. Er ­waren toen zeker ook tijdloze stukken, maar in feite was het een vrij klassiek damesmerk. Philo’s eerste collectie voor de lente en zomer van 2010 was revolutionair in de zin dat ze sterke silhouetten presenteerde gebaseerd op klassiekers die iedereen in de kast wilde hebben. Denk daarbij bijvoorbeeld aan de ­‘Crombie’– en de ‘Egg’-jas, respectievelijk een lange wollen mantel en een ovale jas uit dubbelzijdig kasjmier, en haar tapered pants, zevenachtstebroeken met jongensachtige uitstraling.”

“Philo bracht elementen uit de mannenmode binnen in de vrouwen­kleerkast en ontwierp kleding die je op elk mogelijk moment kon ­dragen”, klinkt het bij Houben. “Daarmee sprak ze de moderne, actieve vrouw aan.” Haar winnende combinatie van een eigentijds ontwerp met een grote draagbaarheid en unieke materiaalkeuze deed de winst bij Céline in tien jaar tijd ­verdriedubbelen.

“Dat was ongekend, zeker gezien Philo’s aversie voor sociale ­media en grote campagnes. Ze verkoos een oldskool werkwijze en stelde nog elk seizoen een catalogus samen, die wij naar onze klanten stuurden. Zo wakkerde ze de interesse aan ­zonder dat haar ontwerpen alomtegenwoordig leken. Ze ­creëerde een gevoel van exclusiviteit dat de vraag alleen maar deed rijzen.”

Wacht- en verlanglijst

Philo’s tactiek werkte en haar naam raakte ook buiten de modewereld bekend. Dat laatste was voornamelijk te danken aan de populariteit van haar accessoires. “Haar tassen werden echte it-bags, met wachtlijsten tot gevolg”, herinnert men zich bij ­Houben. “Vlak na 2010 droeg zowat iedereen een ‘Luggage’, ­‘Trapeze’ of ‘Trio’ aan de arm. De originele proporties en kleuren sloegen in als een bom. Vaste klanten wilden meerdere exemplaren en Céline bereikte er ook een nieuw cliënteel mee, dat enkel voor de accessoires kwam.” Philo beperkte zich trouwens niet tot tassen, ook haar schoenen groeiden uit tot ware statementstukken. Van met bont gevoerde Birkenstocks – zogeheten Furkenstocks – tot enkellaarzen met metalen hak; ze zijn stuk voor stuk iconisch.

Het is nog even afwachten of Philo’s eigen label die cultstatus zal bereiken, maar op het verlanglijstje van Kiriloff prijken alvast enkele stukken. “De ‘Drop Trousers’ met krijtstreep vind ik geweldig – het liefst in combinatie met een bijpassend shirt met hoge kraag. Die zijn nog redelijk betaalbaar.” (lacht)

Het grote nadeel is volgens haar dat de collectie enkel online verkocht wordt, wat passen onmogelijk maakt. Die bedenking maken ook de eigenaars van Houben zich: “We hebben van enkele klanten vernomen dat ze bepaalde items aangekocht hebben, maar het merendeel wil een outfit eerst in de spiegel zien. Zeker gezien Philo’s focus op pasvorm.” Aan al wie toch een bestelling wil plaatsen: retours binnen de twee weken zijn inbegrepen.

Onbestaand op Google

Ondanks haar succes door de jaren heen blijft Philo het liefst van al uit de schijnwerpers. Ooit stond ze bekend als party girl en maakte ze samen met Stella McCartney het ­Londense nachtleven onveilig, maar die tijd lijkt lang vervlogen. Interviews uit de Célinedagen zijn zeldzaam en naarmate haar carrière vorderde, vertoonde ze zich steeds minder vaak in het openbaar. Ook haar stijl werd soberder. Zo maakten de bustiertops, hip huggers en hakken plaats voor een uniform van zwart, camel en Stan Smiths. Haar vaak gegoogelde postshowlooks verhieven de ­Adidas-sneaker tot it-schoen, al vond Philo dat zelf maar niets. “Het chicste is als je niet bestaat op ­Google. God, wat zou ik graag die persoon willen zijn!” vertelde de ontwerper aan Vogue.

Een van de weinige journalisten om haar enigma op papier te vatten is Penny Martin van The Gentlewoman, die Philo in 2010 sprak over haar carrière, privéleven en stilistische invloeden. Wellicht de grootste inspiratie blijkt haar moeder Celia, een grafisch ontwerper die in de jaren zeventig meewerkte aan de hoes van David Bowies album Aladdin Sane. “Ze droeg heel praktische kleding en had tien jaar lang dezelfde stukken. Dingen die lang meegaan: een sneaker met een mooie, verwassen oude jeans met wijde pijpen en een klein strak T-shirt”, aldus Philo, wier eerste Célinecollectie dan ook bulkte van de leren T-shirts en wijde ­broeken. Haar pragmatische en minimalistische stijl deed een leger aan fans opstaan, die zich trots ­Philophiles doopten.

Niet zo stille luxe

Freelance creative Saskia van ­Langevelde zou zichzelf geen ­Philophile noemen, maar als voormalige moderedacteur van Vogue en creative director van Glamour ­Nederland heeft ze de hoogdagen wel van dichtbij meegemaakt: “Ik heb het geluk gehad om verschillende van haar Célineshows bij te wonen en het hoofdkantoor in Londen te mogen bezoeken. Ik droeg én draag haar kleding gewoon heel graag. Voor mij heeft dat geen naam ­nodig.”

De term ‘stille luxe’ waarmee ­Philo geassocieerd wordt, vindt Van Langevelde wel terecht. “Haar stukken zijn meer dan acht jaar later nog steeds actueel en hebben niet aan kwaliteit ingeboet. Dat is toch luxe? Alleen het stille aspect moet je met een korrel zout nemen. Op een gegeven moment wisten mensen wel degelijk dat je Céline droeg. Dus ook al was er geen logo, de look was herkenbaar.”

Bij de lancering van haar eigen lijn viel niet alleen Philo’s signatuur op, maar ook het prijskaartje. Een paillettenjurk van 17.500 euro en een shearling jas van 23.000 euro weekten online meteen reacties los. Volgens Van Langevelde liggen de prijzen echter in lijn met die van andere huizen. Kiriloff is het daarmee eens: “Die extreme items zijn de uitzondering. Zowel bij het nieuwe Celine als bij Phoebe betaal je rond de 3.000 euro voor een blazer. Je leest dat haar label zo duur is als The Row, maar in feite is het omgekeerd: de Olsens lieten zich door haar inspireren.” Ze zijn volgens Kiriloff niet alleen: “Matthieu Blazy van Bottega Veneta startte bij Céline en is duidelijk door haar beïnvloed. Ook de merinowollen jassen uit de laatste Alaïa-collectie deden me denken aan de geborduurde wolkdesigns die ­Philo in oktober lanceerde.”

Copycats

En dan hebben we het nog niet over fast fashion gehad. Van in het begin worden Philo’s ontwerpen gretig gekopieerd door de grote ketens, zelfs in die mate dat het Zara-lookbook voor herfst-winter 2013 amper van haar ­catwalkcollectie te onderscheiden viel. “Het bewijs van haar invloed zie je in het straatbeeld. De rolkraagtruien met splitten aan de zijkant en de dubbelzijdige kasjmieren mantels die Philo populariseerde, vind je nu nog steeds terug bij merken als COS of Arket“, aldus Houben.

Dat haar werk goedkopere ­kopieën inspireert, lijkt de designer niet te deren. “Meestal vind ik het erg flatterend en spannend”, gaf ze toe tijdens een interview op Vogue Festival in 2014. Goed nieuws voor minder gegoede modeliefhebbers die haar nieuwe collectie als inspiratie gebruiken tijdens hun volgende trip naar de Meir.

Eén ding kunnen copycats echter onmogelijk dupliceren en dat is het gevoel dat je krijgt wanneer je een echte Phoebe Philo draagt, of dat nu Old Céline of New Phoebe is. Zoals regisseur en zelfverklaarde Philophile Sofia Coppola het in The New York Times verwoordde: “Phoebe vulde een leegte voor niet-flitsende mensen. (…) Ik vind het geweldig dat je een paar eenvoudige dingen kunt hebben waarin je jezelf voelt, zonder dat je er te veel over hoeft na te denken. Ik vind dat ze slim en cool is en lijkt te maken wat ze wil dragen en wat haar interesseert. Het is niet gebaseerd op een of ander raar idee van wat een vrouw zou moeten zijn.” Mode ontworpen door vrouwen voor vrouwen, dat is waar Phoebe Philo voor staat. De female gaze zag er nooit chiquer uit.

De collectie van Phoebe Philo is exclusief te koop via Phoebephilo.com

Wie is Phoebe philo? (53)

• De Britse Phoebe Philo werd 
geboren in Parijs in 1973.
• Ontwikkelde een loyale fanbase met het concept van een moderne, draagbare kleerkast en geldt als dé voorloper van de quiet luxury-trend.
• Studeerde in 1996 af aan de ­Londense modeschool Central Saint Martins.
• Was van 2001 tot 2006 creatief directeur van het Franse modehuis Chloé. Van 2008 tot 2017 stond ze aan het roer bij een ander Frans modehuis, Céline.
• Lanceerde in 2023 haar eigen lijn, die haar naam draagt.
• Woont en werkt in Londen met haar man en twee kinderen.

Meer mode

Door Catherine Kosters.