Comedian Soundos El Ahmadi: “Als je de wereld wil pleasen, moet je thuisblijven met de gordijnen dicht en je bek houden”
De Slimste Mens is ze niet geworden, de grappigste daarentegen... Sinds haar deelname aan het programma laat Soundos El Ahmadi ook bij ons van zich horen. We spraken de Amsterdamse comedian aan de vooravond van haar nieuwste zaalshow ‘Witte Ruis’. Over vergeten dat je anders bent, en tegelijk niets liever willen zijn.
‘Soms ben ik nog steeds dat meisje van zestien dat werd gepest, het voelt als Revenge of the Nerds’
Een dikke januarimist heeft het anders zo bruisende Amsterdam gedempt met van dat opaak grauwgrijs. Het iconische Amstel Hotel ligt, als de negentiende-eeuwse grande dame die ze is, desalniettemin majestueus te wezen aan de oever van de gelijknamige rivier. We hebben er afgesproken met die andere grande dame, die even onverstoorbaar stralend afsteekt tegen eender welke vale nevel. Sterker: Soundos El Ahmadi owns deze statige plek. “Ik ben hier een keer op afternoontea gekomen met mijn dochter, die voor de gelegenheid haar Frozen-jurk had aangetrokken.” En zo thuis als zij zich hier lijkt te voelen, zo thuis voel jij je bij haar, hopeloos te laat door verkeer bij winterweer. “Schat, kun je niets aan doen, toch?” Geen spoor van spanning onder de zon. Of toch. “In de aanloop naar een première ben ik eigenlijk niet gezellig. Mijn man vroeg me laatst naar onze zomervakantie, maar dat soort vragen moet-ie me later nog maar eens stellen.” Gelukkig hebben de onze in hoofdzaak met haar gloednieuwe comedyshow Witte ruis te maken, waarmee ze momenteel ook door ons land trekt.
Ruis, witte ruis
Waarover gaat de voorstelling?
El Ahmadi: “Witte ruis is het constante geluid dat baby’s horen in de buik, en dat ze na de geboorte nog steeds heel rustgevend vinden. Maar in mijn show betekent het ook de stroom aan commentaar van witte mensen die me vertellen hoe ik moet bestaan. Dat ze me liever kwetsbaar zien, zoals sommige recensenten schreven, bijvoorbeeld. Wat ik nogal brutaal vond; mensen die me niet kennen en die dat lieve, zachte, vrouwelijke van me vragen. Alsof wij daar de keuze toe hebben. Vanaf het begint te schemeren moet een vriend me naar mijn Uber begeleiden – ik ben 43 jaar en 1m84; hoe kwetsbaar wil je dat ik ben? Dat gevoel van onveiligheid kénnen witte mannen gewoon niet. Die onveiligheid heeft ook met microagressie te maken; ‘Dat je dat durft te dragen met jouw lichaamstype’ of de vele allusies op mijn achtergrond. Daar speel ik mee in mijn show: ik vertel dat ik niet kwetsbaar wil zijn, terwijl ik het de hele show bén – woede is ook een vorm van kwetsbaarheid.”
Je vorige voorstelling Comeback Kid balanceerde ook al op de grens tussen waarheid en ironie.
El Ahmadi: “Maar die show was luchtiger, ook al ging ik toen ook soms de diepte in. Deze keer is het donker, en dat vind ik heel leuk. Het leven is niet enkel ‘haha’. Ik ben altijd omringd door mensen die niet op me lijken en me daar ook mee confronteren. Ik heb me bij het schrijven van deze show afgevraagd: wat als ik daar nu eens meerdere middelvingers aan geef en zélf bepaal hoe luid ik praat en hoe hard ik lach. Want het is toch nooit goed; je bent altijd te dik, te dun, te oud, te jong, te lelijk, te stom. Als je de wereld wilt pleasen, moet je thuisblijven met de gordijnen dicht en je bek houden. En dan verlies je alles en iedereen.”
‘Het avontuur in België is het grootste cadeau in mijn leven geweest; al die liefde en dat enthousiasme’
Wanneer ben je gaan denken: fuck it, ik kom naar buiten?
El Ahmadi: “Je wordt gewoon ouder, en je merkt op een gegeven moment dat het niet werkt zo. Ik ben van nature een pleaser; ik wil dat iedereen het naar zijn zin heeft. Maar ik wil niet langer dat iedereen me aardig vindt. Sommige mensen vinden zichzelf namelijk niet aardig. Ze gaan nooit van je houden, want ze houden niet eens van zichzelf. Het is water naar de zee dragen. En dus kun je maar beter wat egoïstischer zijn, in de zin van: jezelf vooropstellen. Ook op het podium – dat is nu echt iets wat ik van mannen heb geleerd.” (lacht)
Lijkt me heel vermoeiend, voortdurend ruis moeten negeren.
El Ahmadi: “Ik doe dat niet de hele tijd bewust. Je laat het los, tot je toch weer in een onveilige situatie terechtkomt. Ik vergeet bijvoorbeeld de hele tijd dat ik beige ben; ik voel me ook echt Hollander. Eentje die twee culturen rijk is – ik ben gewoon Soundos. Tot iemand iets discriminerends zegt, en het weer hard in mijn gezicht knalt. Daar raak je niet aan gewend. Het is als aanranding; iemand die zonder enige aanleiding plots aan je reet zit. Of een klap tegen je kop terwijl je net nog chill zat te praten.”
Een beetje ongemak
Ze staat schitterend voor de camera, in een glitterjurk die opnieuw past. “Ik ben twee jaar geleden van ons zoontje bevallen, en eindelijk heb ik mijn lichaam terug.” Ze had weinig tijd kunnen maken voor zichzelf. “Mijn man lag in de touwen door een hernia – heb ik ook gevoeld.” Hoe hij omgaat met de bagger die ze over zich heen krijgt? “Mijn man is mijn vrede, mijn ‘bh uit, make-up af, lekker weer normaal doen’ – heerlijk, ik hoef bij hem niet ‘aan te staan’. Kijk, hij is natuurlijk een witte heteroseksueel die bovendien is opgegroeid in een Limburgs dorp; alles wat ik meemaak, is nieuw voor hem. Maar hij luistert en leert bij over die andere realiteit dan de zijne. En dat is eigenlijk hoe de hele maatschappij in elkaar zou moeten zitten. De kern van wat er misgaat, is dat vrouwen van kleur niet erkend worden als volwaardig mens. En er wordt van uitgegaan dat we dat nog aankunnen ook, dat het ons minder raakt. Veel mensen vinden dat we onze plek maar moeten kennen;‘Waarom klaag je? Je mag blij zijn dat je mee mag doen. Anders ga je toch lekker terug naar waar je vandaan komt?’ Nou, ik wil best terug naar Amsterdam-Oost, maar dat is onbetaalbaar geworden.” (lacht)
Wil je als comedian behalve mensen doen lachen, ze ook doen nadenken?
El Ahmadi: “Ja, zeker. Alles heeft bij mij meerdere lagen. Als ik grappen maak over mijn man, ben ik hem niet belachelijk aan het maken. Het is mijn manier om aan het publiek te vertellen dat ik niet kan geloven dat ik zo gelukkig met iemand kan zijn. En mensen voelen dat juist aan.”
Is comedy schrijven een vorm van therapie?
El Ahmadi: “Misschien wel ja, het kan zeker opluchten. Maar het is wel heel belangrijk dat je er als cabaretier geen therapiesessie van maakt. Dat het publiek zich niet gaat afvragen: en waarom zijn wij hierbij aanwezig? Ze mogen zich niet bezwaard gaan voelen, al mag het er wel tegenaan schuren; een beetje ongemak moet. Dat is de kunst.”
Jouw echte therapiesessies gaan bij de psycholoog door, daar ben je open over.
El Ahmadi: “Ja tuurlijk. Ik ben al lang niet meer geweest, ik moet weer naar haar toe.”
Kun je grappiger zijn, beter tegen dat ongemak aanschuren, als je jezelf beter kent?
El Ahmadi: “Ja, dat denk ik wel. Als je gewoon eerlijk bent. Mijn regisseur, Joeri Tijdink, is een hele goeie psychiater. En met hem werk ik ook aan het waarom; alles wat ik vertel moet een functie hebben. Let wel, dat het grappig is, is evengoed functioneel op zichzelf, het hoeft niet altijd de diepte in te gaan. Maar ik vind het ook leuk om haast onopgemerkt een afslag te nemen en plots in een ander dorp aan te belanden.”
Waar het over je miskraam gaat, of over het rouwen om je overleden vader, zoals in Comeback Kid.
El Ahmadi: “Iederéén heeft dode mensen om zich heen, voelt zich soms eenzaam, weet het soms even niet. Ik weet nog dat ik mijn dochter naar school bracht toen mijn vader was overleden, en dat ik hoopte dat niemand me zou aanspreken, want ik kón niet praten. En die momenten van het leven die geen glitter en glamour zijn, die deel ik. Er zijn collega’s die aan de oppervlakte blijven; daar heb ik geen waardeoordeel over, het is gewoon mijn stijl niet. Mocht mijn man comedian zijn, dan zou die enkel luchtige grappen vertellen, want hij heeft geen issues. Maar mij zou het niet lukken; er zit te veel pijn en frustratie.”
Van klein naar groot
Dat leed blijkt behoorlijk productief. Je bent al meer dan twintig jaar actief, je was te zien in tv-programma’s, series en films. Je hebt zelf een film bedacht en aan Netflix verkocht en je bent al aan je zesde eigen comedyshow toe. Wat beschouw je als het hoogtepunt?
El Ahmadi: “Wat mooi is aan een film als Meskina (een romantische komedie waarin enkel jonge Marokkaanse vrouwende hoofdrol spelen, red.): kindjes van allerlei pluimage komen naar je toe en kijken naar je op. Die representatie had ik vroeger niet. Maar theater blijft het tofste wat ik doe; het is live, je ziet je publiek. Het ontroert me zo dat daar gewoon mensen zitten die moeite voor je hebben gedaan; om dat ticket te kopen, een oppas te regelen, zich mooi aan te kleden. Soms ben ik nog steeds dat meisje van zestien dat werd gepest en met haar beugeltje om zich heen zat te kijken. Het voelt als Revenge of the Nerds.”
Is je carrière een soort vendetta, heb je nog bewijsdrang?
El Ahmadi: “Tuurlijk, ik ben hartstikke rancuneus. Maar het is niet mijn enige drijfveer – dat zou heel jammer zijn. Ik doe het al heel lang gewoon voor mezelf. Ik vind het zo fijn dat ik gestopt ben met naar iedereen te luisteren en dat ik nu mijn eigen stem heb gevonden. En ik moet zeggen: het avontuur in België heeft me zelfverzekerder gemaakt. Het is het grootste cadeau in mijn leven geweest; al die liefde en dat enthousiasme.”
Heb je dat in Nederland anders ervaren dan?
El Ahmadi: “Niet dat er hier op me wordt gespuugd, maar de Belgen hebben me meteen omarmd. Jullie hebben mij leren kennen met 22 jaar ervaring natuurlijk. En ik ben verrassend anders; ik lijk totaal niet op een Belg, ik heb een grote mond, en ik heb die Amsterdamse en Marokkaanse verhalenverteller in mij. Ik heb trouwens heel weinig andere comedians gezien; ik wilde mezelf beschermen, vooral de eerste vijftien jaar. Zodat ik op niemand anders zou gaan lijken. En ik líjk nu ook op niemand anders. Behalve op mijn moeder, en mijn dochter lijkt op mij.”
‘Ik vergeet de hele tijd dat ik beige ben; ik ben gewoon Soundos die toevallig twee culturen rijk is’
Over je dochter gesproken: ze is tien, houdt haar levensbestemming je al bezig?
El Ahmadi: “Mijn boodschap aan mijn dochter is: werk is totáál niet belangrijk. Vanaf je zesde beginnen mensen je de vraag te stellen wat je later wilt worden. Maar die dingen nu al uitstippelen, is het domste wat je kunt doen. Ik heb die druk zelf nooit fijn gevonden – mijn moeder is hoogopgeleid, ze vond het echt heel belangrijk dat ik ook mijn best deed op school. Ik wil vooral dat mijn dochter zichzelf wordt, dat ze zich bezighoudt met wat ze belangrijk vindt.”
Op je vijftiende was je een van de 18 van de 200 jongeren die weerhouden werden na een auditieronde bij een theatergroep. Wist jij toen: dit ben ik?
El Ahmadi: “Ik wilde heel graag acteren, ja. Maar dat is iets wat ik heel lang gewoon heb gelaten. Ik vond het een lelijk wereldje. Vanaf mijn zestiende kreeg ik te horen dat ik er te oud uitzag, te volwassen overkwam. Ik werd ook getypecast; rollen als die van de onderdrukte vrouw die klappen krijgt – had ik geen zin in, man. En ze vonden mij ook te arrogant bij castingbureaus; ik wilde niet figureren – wat heen en weer lopen, geblurd in de achtergrond van iemand anders’ shot – , ik wilde meteen een rol. Want ik geloof dat als je in plan B’s gaat denken, dat je leven een plan B wórdt.”
En dus werd het eerder comedy. Nochtans ook niet de meest veilige scene, lijkt het.
El Ahmadi: “Ik merkte dat als ik iets op het podium zei, mensen dat grappig vonden. De ontdekking te kunnen entertainen was heel magisch. Ik voelde me gezién. Ik mocht er zijn, of zo. En dat hebben heel veel pubers niet; je bent je dan zo bewust van jezelf. Ik was steeds de langste en probeerde me overal klein te maken, behalve op het podium dus. Intussen ben ik er niet onzeker meer over – iedereen komt in zijn eigen verpakking, toch?”
Zwanger met impact
Het zelfvertrouwen dat ze intussen heeft, gaf ze haar kinderen via hun namen alvast mee: zowel Aaliyah als Sami betekent zoveel als ‘de verhevene’ – nomen est omen. En zeggen dat het haar kinderen waren die haar mee dat zelfvertrouwen hebben ingeboezemd.
“Toen nog niet geweten was dat ik zwanger was, waren er eens twee bloedmooie mannen die me na de show uitnodigden om bij hen te gaan zitten. Dat bracht me helemaal in de war. Ik vertelde het thuis meteen aan mijn man – die vertel ik alles – en hij moest lachen: ‘Het zijn gewoon je hormonen.’ Maar toch, ook al ging het over drie seconden, het voelde alsof ik mijn kind aan het verraden was. Het maakte iets in me los: ik wilde vanaf dan alleen nog maar focussen op mezelf en met mijn kunst bezig zijn. Het belangrijkste is dat ik moeder ben, al de rest is relatief.”
Lukt dat ook nu je steeds bekender wordt?
El Ahmadi: “Je moet je er gewoon bewust van zijn dat het zogezegde sterrendom de realiteit niet is. Soms zie je bijvoorbeeld jonge acteurs heel bekend worden, die dan in hun bekendheid gaan geloven. Dat is echt het domste geloof op aarde. Want het is zo voorbij.”
En dat het zo voorbij kan zijn, heb je zelf al ondervonden. Toen je zwanger bleek van je zoontje, in 2022, ben je van een film gehaald.
El Ahmadi: “Ja, dat was verschrikkelijk. Ze hadden me de rol aangeboden van voetbalcoach in een jeugdfilm – we waren met de regisseur de repetitiedata al aan het overlopen.Wettelijk hoefde ik productiemaatschappij The Media Brothers niet te vertellen dat ik zwanger was, maar ik deed het toch, dat was wel zo netjes. Waarop ze beslisten dat ze me niet meer wilden. Toen dacht ik: nu heb ik werkelijk álle vormen van discriminatie meegemaakt. Dat zat me zo hoog dat ik met dat verhaal – en mijn zwangerschap – naar buiten ben gekomen.”
Vrouwenjaar
In Meskina leest de love interest van hoofdpersonage Leyla Beloved van Nobelprijswinnaar Toni Morrison, de eerste Amerikaanse auteur die een stem gaf aan de zwarte vrouw. Een naam niet zelden vermeld op Internationale Vrouwendag, elk jaar op 8 maart. Een belangrijke dag?
El Ahmadi: “Wij worden ondermijnd, onderdrukt, verdienen minder geld, krijgen nog steeds de vraag hoe wij kinderen en carrière combineren terwijl die niet aan mannen wordt gesteld… Die dag mag gerust een maand of een jaar worden.”
Je hebt vaker getuigd over de vrouwonvriendelijkheid binnen de comedywereld. Waar komt die toxiciteit vandaan?
El Ahmadi: “Van haantjesgedrag, en ego’s die elkaar daarin voeden. In elke bedrijfscultuur heb je diversiteit nodig; wanneer je alleen maar mannen hebt die op elkaar lijken, heb je ook maar één visie, die steeds in stand wordt gehouden. Dat is niet gezond. Als er dan een flamboyante vrouw in bloemetjesjurk komt aanzetten, zoals onze burgemeester, Femke Halsema, dan vinden mensen dat verwarrend, want die beweegt niet zoals haar voorgangers.”
‘De ontdekking te kunnen entertainen was heel magisch. Ik voelde me gezién’
En als er dan een vrouw in de comedywereld komt aanzetten, dan wordt gezegd dat vrouwen niet grappig zijn.
El Ahmadi: “Maar dat zijn ze dus wél. Het NRC heeft een top vijf van cabaretprogramma’s gepubliceerd die je moet gaan kijken in 2025. Ik sta op nummer één, de andere vier waren ook vrouwen. We maken winst! Alleen moet die gelijkwaardigheid nu ook nog gemeengoed worden; het trieste is dat ik mezelf betrapte op de gedachte dat er elders in de krant vast ook een mannenlijst stond.”
Je werkt alleszins actief mee aan de zichtbaarheid van dat vrouwelijke perspectief: in Comeback Kid gaat het over zwanger zijn en bevallen, in je film Meskina staat het liefdesleven van Leyla centraal. Een bewuste keuze?
El Ahmadi: “Kijk, ik ben iemand die kritiek geeft, maar daar blijft het niet bij; put your money where your mouth is. Ik voeg de daad ook bij het woord.”
Niemand zit op je te wachten, was de raad van je moeder; als het er niet is, moet je er zelf voor zorgen.
El Ahmadi: “Klopt. Niemand zegt: kijk hier, je carrière. ‘Ja, een Marokkaanse vrouw met een grote bek, hebben we zin in’, zei no one ever. Je moet gewoon lekker je eigen plan trekken. Je moet weten: mijn ouders zijn hiernaartoe gekomen met de droom een beter leven te creëren voor hun kinderen. Ik geloof dat ik – en vele migrantenkinderen met mij – daarom zo ambitieus ben: ik ben het mijn hardwerkende ouders verschuldigd iets van mijn leven te maken.”
Hoe zie jij de toekomst voor jouw kinderen?
El Ahmadi: “Ik hoop dat ze niet zo zullen moeten struggelen. Ik gun ze een soft life.”
Soundos El Ahmadi (43)
• Is geboren en opgegroeid in Amsterdam, als kind van ouders met Marokkaanse roots. Woont er vandaag met haar gezin – haar man Daniel, dochter Aaliyah (10) en zoon Sami (2).
• Start na een aantal rollen in haar tienerjaren de studie toneelwetenschappen, die ze na enkele maanden afbreekt om comedy te gaan doen.
• Is al meer dan 18 jaar lid van het bekende Amsterdamse gezelschap Comedytrain.
• Toert van 2010 tot eind 2012 met haar eerste solotheaterprogramma Soundos, aangenaam! door Nederland. Begin 2013 volgt haar tweede voorstelling, Er is geen plan B. Daarna volgen de shows Geboren met ervaring (2015) en Niets te verliezen (2018).
• Krijgt in 2018 met More Soundos haar eigen Netflixspecial. In 2019 is ze te zien in de prestigieuze Netflixreeks Comedians of the world.
• Combineert comedy met acteer- en presentatiewerk en passages in Nederlandse televisieprogramma’s als Wie is de Mol en Expeditie Robinson.
• Speelt zelf een van de hoofdrollen in haar film Meskina, die in 2021 het levenslicht ziet. Ze weet de rechten aan Netflix te verkopen.
• Neemt in 2023 deel aan De Slimste Mens, eerst als kandidaat, dan als jurylid in de finaleweken. Een eerste Belgische tournee met haar show Comeback Kid is het gevolg van haar populariteit in het programma. De klik met mede-deelnemer Alex Agnew vertaalt zich in vier uitverkochte duoshows in het OLT Rivierenhof. In 2024 maakt ze terug haar opwachting in de De Slimste Mens-jury.
• Toert sinds januari 2025 met haar nieuwste voorstelling Witte Ruis door Nederland en België. Er zijn nog maar enkele tickets beschikbaar: LiveComedy.be/soundos.
• Is als Tante Mounja te zien in Patsers van Adil en Bilall.
